No centenario do poeta Miguel González Garcés

(Homenaxe a Miguel González Garcés, Deputación da Coruña, 1991. Premer nas imaxes para agrandar o tamaño)
Diversos actos conmemoraron onte a efeméride do centenario do nacemento do poeta Miguel González Garcés (A Coruña, 12 de xaneiro de 1916 – 12 de decembro de 1989), tamén lembrado nesta anotación da bitácora do escritor Francisco Fernández Naval ou no sitio web da Real Academia Galega (RAG), onde se di que «o poeta coruñés finaba xusto o mesmo día en que se presentaba a súa derradeira obra, Un nome só na néboa, o libro “máis radicalmente sentido de todos os de Garcés” en palabras de Xulio L. Valcárcel, unha das persoas que interviñeron naquel acto».
Por volta da primavera de 1991 recibimos meu irmán Rafa Vilar e mais eu unha chamada do poeta Xavier Seoane para colaborarmos nun volume colectivo intitulado Homenaxe a Miguel González Garcés, que Xavier coordinou cos tamén poetas Lino Braxe e Xulio L. Valcárcel e que editou en outono dese mesmo ano a Deputación da Coruña, a xeito de lembranza pola súa «prematura morte, nun momento de especial vitalidade creativa».
Como se sinala no Limiar: «O conxunto dos traballos que constitúen a xeito de homenaxe o presente volume son inéditos, agás as aportacións de Luís Seoane, Urbano Lugrís e Álvaro Cebreiro». Foron 30 poetas a colaborar, oito críticas literarias ou semblanzas e a reprodución dunha tradución de As Rubaiyat de Omar Khayyam en versión de González Garcés e finalmente unha boa mostra do seu epistolario con outros 19 escritores (todos homes).
Pola miña banda, acheguei dous textos do meu primeiro libro de poemas, o sonetario Ausencias pretéritas, que viña de estar entre os finalistas na convocatoria do lónxevo e xa desaparecido Premio Esquío e que pouco despois publicou Espiral Maior (1992).
Os dous sonetos foron «A dona que eu am’e tenho por senhor» (que se inicia con este verso de prestado do segrel Bernal de Bonaval) e «Transforma-se o amador na cousa amada» (verso de prestado de Luis de Camões). O primeiro deles ía acompañado por unha ilustración de García-Gesto e o segundo por outra de Morquecho, nas imaxes superiores. E velaquí os textos:
I
A dona que eu am’e tenho por senhor
ten unha palidez de intensidade
límite no solsticio da cidade
das augustas murallas derredor.
A dona que eu am’e tenho por senhor
ten un albo clarón de divindade
de crentes en xaxún de antiga idade,
deserto, tribo nómada e calor.
A dona que eu am’e tenho por senhor
ten maxia e ten tesouros, di Cunqueiro
e aos libros de don Álvaro remito.
A dona que eu am’e tenho por senhor
ten sinal de meigallo feiticeiro,
nome supersticioso, moito mito.
II
Transforma-se o amador na cousa amada
e en troques de doar ten agasallo,
velaí que a dor de amor posúe atallo
sen rubir como Romeo por escada,
sen deixar a ventá entreaberta un nada,
nin precisar recendos de ramallo
nin de roupa tecida en bo retallo,
e non mirar e ser cousa mirada.
Se fose cousa amada e non amante
deixo de ter lecturas preferidas
Dante, Petrarca ou Guido Cavalcante,
Antero de Quental ou Sá-Carneiro
ou ti propio Camões, pois non me pidas
que entenda os sentimentos do trobeiro.