Adeus a Gerrit Komrij, un poeta holandés que adorou Portugal


(O poeta holandés Gerrit Komrij le o poema “Grado de dificultad”, subtitulado en español, na décimo quinta edición do Festival Internacional de Poesía de Medellín, 2005)
Gerrit Komrij, un dos máis recoñecidos autores grandes da literatura contemporánea holandesa, morreu na noite do xoves aos 68 anos en Amsterdam. Nado en 1944 en Winterswijk, Gerrit Komrij escribiu ensaio, novela, poesía, teatro e foi tradutor e crítico de televisión, á que chamaba “a caixa fúnebre”. Dende 1984 vivía entre Portugal e a cidade de Amsterdam, aínda que adoitaba referirse ao seu lugar natal como “Absurdistán”. En 1993 recibiu o prestixioso premio da literatura holandesa P. C. Hooftprijs e no 2000 foi escollido poeta nacional polos lectores de xornais holandeses. O seu libro de poesía Alle vlees is als gras, of Het knekelhuis op de dodenakker gañou o Premio Herman Gorter en 1970 e en 1994 viu a luz o volume compilatorio Alle gedichten tot gisteren (Todos os poemas deica onte).
Na súa extensa obra salientan ensaios autobiográficos como Intimiteiten (Intimidades) e Demonen (Os demos); novelas como De klopgeest (O poltergeist) e os sonetos de Twee werelden (Dous mundos). Como sonetista que son estes poemas eran a miña única lectura até hoxe da súa obra, mais haberá que achegarse máis de perto a un autor que amou Portugal. De feito a bitácora portugal-mundo fai unha análise demorada da influencia e da presenza do país lusitano na súa literatura. Algo que tamén se recolle na páxina de Dornes, “uma península banhada pela Albufeira de Castelo do Bode”.
E con estas palabras era presentado nun programa da RTP:
«Gerrit Komrij, escritor e poeta holandês, estava farto da vida literária e das suas obrigações e decidiu emigrar para um país longíncuo. Isso foi em 1980 e o país mais longínquoque podia imaginar nessa altura foi Portugal. Com o seu companheiro, foram à procura de isolamento numa aldeia afastada de Trás-os-montes. Nessa altura a viagem de comboio de Lisboa durava 7H00. Trouxeram tudo, gatos e livros, e ficaram lá 5 anos. Foram cinco anos dramáticos e não tardou que entrassem em conflito com os poderes locais. Estes cinco anos resultaram no romance “Atrás dos Montes”.
Agora vivem na Beira, também num sítio isolado, mas um pouco mais perto da “civilização”, isto é, mais perto de uma livraria, presença essencial a Gerrit Komrij, que colecciona livros desde os seus 15 anos. Diz que são mais humanos do que os seres humanos. E aqui começou devagar a sentir-se em casa, aprendeu a língua, teve, como diz, o privilégio de conhecer uma literatura. Todas as semanas escreve uma crónica sobre a sua aldeia portuguesa para um jornal holandês – onde satiriza sobre tudo e todos.
Desde que partiu àprocura de um paraíso distante em 1980, até agora, o mundo mudou. Gerrit Komrij diz que já não lhe parece estar a viver num outro país mas numa outra rua da mesma cidade».
Velaquí os fermosos versos doutro dos seus poemas, traducido para a revista do Festival Internacional de Poesía de Medellín, 2005.
Las palabras volaron aún más lejos, a las ciudades.
Crearon forma, cultura y nos amasaron
A golpes, conscientes del pasado.
Hicieron alma del polvo y oro del bronce.
Convertidas en flechas errantes para profeta,
Contratos para prestamistas. Jaculatorias
Para pecadores con miedo. Fútiles las palabras
Se usaron, como calderilla, trilladas.
El sol brilló en la ciudad. Sonó una risa.
Cantó un pájaro. Conversábamos.
Algo bonito sobre el amor. Nadie veía
Los puños de acero, en la verja los cascos.

Esta entrada foi publicada en Poesía. Garda a ligazón permanente.