Vinte cadernos (Poemas 1969-2002), de Darío Xohán Cabana

Nos inicios desta bitácora xa comentei que unha das miñas intencións é xuntar material disperso. Hoxe reproduzo un fragmento da recensión que publiquei na revista Grial, 159 (pp. 97-99) do volume Vinte cadernos (Poemas 1969-2002) [Xerais, 2003], de Darío Xohán Cabana, e que intitulei “Verbo da emoción, nunha lingua única”. Este traballo brindoume a oportunidade de render homenaxe a un poeta que exerceu o seu maxisterio sobre o meu estro poético. Fixemos amizade nos meus anos mozos cando coincidimos como compañeiros de traballo no Concello de Corcubión, daquela Darío era garda municipal (tempo despois marchou para Lugo) e eu estiven varios meses a traballar primeiro como secretario persoal do alcalde nacionalista de Corcubión, Rafael Mouzo Lago, e logo enviado polo INEM para facer labores de auxiliar administrativo. Lembro as nosas conversas sobre literatura, das que tanto aprendín, os libros que me deixou e, sobre todo, a enorme humanidade do Darío. Nunca esquecerei momentos como cando en días de temporal, nos que non podía saír á rúa, andaba a traducir versos do dolce stil nuovo, nomeadamente do Dante Alighieri, ou do posterior Francesco Petrarca, que me ensinaba explicando os problemas que xeraba a tradución e as mil e unha voltas que lle daba a cada verso. Anos despois, estas traducións foron premiadas en Firenze (Florencia). Tampouco esquecerei que o meu primeiro libro de poemas, un sonetario, co título de Ausencias pretéritas acabou publicándose en Espiral Maior en 1992, con prólogo de Darío Xoán Cabana, quen tamén influíu na escolla do soneto como forma estrófica.
Vinte cadernos (Poemas 1969-2002) xunta en 540 páxinas case toda a súa produción poética. A miña recensión “Verbo da emoción, nunha lingua única” principia así:
«“Creo na poesía sentimental”, dicía o poeta Darío Xohán Cabana (Roás, 1952) nunha recente entrevista publicada no semanario A Nosa Terra con motivo da aparición deste volume, no que se compila toda a súa obra poética desde os seus albores en 1969 ata o pasado ano. Se houbese que resumir esta persoal traxectoria de 33 anos de creación lírica abondaría con unir a ese tórculo de poesía sentimental, de poesía das emocións, a tinta dunha lingua única para estamparmos unha opinión certeira e precisa. De feito, o libro xunta, en disposición cronolóxica, todos os versos escritos por Cabana ata a idade do medio século, que o propio autor considerou como unha cifra simbólica para render contas do seu oficio poético.
En rigor non se trata dunha opera omnia, dunha banda porque o autor confesaba na citada entrevista: “Nin comezo unha nova etapa nin pensei en deixar de escribir”, doutra porque a recolleita foi realizada polas súas propias mans, que interveñen á hora de decidir sobre o feito de non se incluíren determinados poemas».
A recensión completa pódese ler nesta páxina de poesiagalega.org, que é o rótulo identificador dunha base de datos e dun repositorio sobre a poesía no campo cultural galego nos últimos dous séculos, proxecto que dirixe o poeta e profesor Arturo Casas. O seu equipo do GAAP (Grupo Alea de Análise Poética) faille esta entrada ao meu traballo: «Coméntase a oportunidade de atesourar os versos dun autor imprescindible na literatura galega a partir destes Vinte cadernos, que compilan a súa obra poética desde 1969 ata 2002. Aclárase que non se trata dunha obra completa, porque foron escollidos polo autor entre toda a súa produción e porque non ten pensado deixar de escribir, e recoméndase así mesmo a lectura do prólogo de Moncha Fuentes Arias. Dise que a partir do prólogo e da lectura do volume poden percorrerse os itinerarios poéticos de Darío Xohán Cabana, desde a poesía iniciática que comeza con Verbas a un irmao (1970), á máis política de Mortos porque Galicia viva (1974), pasando por versos de amor á súa parella en Ábrelle a porta ao día (1981) e obras de madureza como Patria do mar (1989)».