(The Inversos, presentación de Caída, de Suso Bahamonde. Cortesía de ©Alberte Momán)
O poeta Suso Bahamonde, unha das voces do extinto Batallón Literario da Costa da Morte, vén de publicar o seu terceiro libro de poemas intitulado Caída (M Editora, 2019). O noso caro amigo Suso é un poeta que depura moito e publica entre longos intervalos, de feito a súa opera prima foi Óxido nas flores da tarde (Letras de Cal, 2001), un dos derradeiros libros dese histórico proxecto editorial cooperativo que publicou a dez poetas individuais e dúas antoloxías colectivas, todos eles dispoñibilizados de balde na rede en poesiagalega.org. E nada menos que trece anos despois apareceu Expansión (Edición de autor / Punto Didot, 2014), obra que fora finalista no I Certame de Poesía Xosé Manuel López “Ardeiro”, de Negreira, que gañara Rafael Lema con Alturas do Monte Pindo, do que xa falamos nesta anotación.
Suso Bahamonde principiou a súa xeira de presentacións de Caída o venres 12 de abril de 2019 na Capela do Pilar en Corcubión. A ese acto correspondeu o video coa lectura do poema «Tan só todo este millón de óxido», co acompañamento musical do grupo The Inversos, co que Suso artellou un proxecto de performances poéticas. O video, publicado o republicano día do 14 de abril, está dispoñible na canle de youtube do poeta Alberte Momán, que dirixe M Editora despois doutras experiencias editoriais.
E nós puidemos gozar dos seus versos na lectura e no lanzamento que realizou o pasado 2 de maio libraría compostelá Chan da Pólvora. Deste acto hai unha breve crónica no espazo cultural da TVG ZigZag Diario, que presenta a xornalista e poeta Pilar G. Rego, desde o minuto 14:49 no que se escoita a primeira parte do poema «Caída», que serve para lle dar título a todo o libro.
Deseguida reproducimos diversos materiais sobre Caída. De primeiras unha breve entrevista que lle realizou a redacción do diario dixital Que Pasa Na Costa, que dirixe Ubaldo Cerqueiro. Tamén nesta ligazón, o Limiar do libro que está asinado por Xaime Trillo, outra das voces do extinto Batallón Literario da Costa da Morte, e que se pode ler no sitio web de M Editora, e finalmente o poema «Vivir así, aínda», que nos cedeu o propio Suso Bahamonde, a quen agradecemos a súa xenerosidade e a quen desexamos moito suceso na recepción lectora ou acústica do seu novo libro de versos. Saúde, camarada da Palabra!
Suso Bahamonde: “Non, Caída non é un poemario para tirar foguetes de alegría”
Vén de parir un novo poemario. O poeta ceense Suso Bahamonde recupera o papel 5 anos despois daquel exitoso Expansión. Falamos con el, para ver cales son as liñas argumentais do seu novo proxecto.
QPC: Caída… non parece un título moi esperanzador, non… É tan crú como parece o libro? Que trata?
Si, o título do libro simplifica o que o lector vai atopar no interior. Non é para tirar foguetes de alegría.
Non me gusta falar moito do que trata o libro, prefiro que o lector se embarque sen ideas preconcebidas, pero si, é un poemario que trata sobre as caídas que padecemos na vida, a moitos niveis, e como estas, inflúennos e sírvennos coma un reseteo para volver a saír a flote.
QPC: Que supón para ti botar a andar esta criatura?
Bueno, levaba cinco anos sen publicar, e consideraba que era o intre exacto para sacar á luz esta #CAÍDA que por outra banda foise xestando a lume moi lento ao longo dos anos.
Ademais é unha volta aos canons convencionais de edición, pois este libro está editado por M editora, que apostou por el.
O anterior libro que publiquei, Expansión, foi unha autoedición.
QPC: Saír o mesmo Día da Poesía parece unha causalidade ou é unha aliñación dos astros?
Hahaha.. Considéroo unha mera casualidade. Son o tipo máis antipoético que existe.
QPC: Onde podemos atopalo?
Pois como comentaba, ao voltar a publicar cunha editorial, poderase atopar en calquera libraría do país onde o solicitedes.
QPC: Cando comezan as presentacións? Son realmente importantes estas citas? Gústanche?
Pois a primeira presentación, e por así dicilo, a oficial, terá lugar o 12 de abril na Capela do Pilar en Corcubión, aquí na Costa da Morte, da que en vindeiros días sairá o cartel. Despois dalgunha presentación máis pola Costa, chegará o tempo de achegarnos ás cidades: Coruña, Vigo e Pontevedra polo de agora.
E si, soenme gustar as presentacións, pois gústame o contacto cercano co lector. E os viños de despois sempre están ben.
*
LIMIAR
Este que agora arde nas túas mans coma un incendio, co lume –purificador en tantas culturas- que devora e que cura, é o novo libro de Suso Bahamonde. No oficio ao que o autor se entregara nos días e nas noites de Compostela, os últimos anos do pasado século, acada agora categoría de artesán maior, con poemas de formas estremadas.
O autor xa nos deu dous libros máis. O primeiro, Óxido nas flores da tarde, xorde na época compostelá, entre viños e conversas, e nel un Suso moi noviño e bukowskián desátase nun conxuro contra a realidade, sempre contraria do desexo, e deixa ver, xa, un pouco do fulgor que agora nos deslumbra. Tamén nos descobre a súa paixón polo cinema, que dende entón será unha constante no seu discurso. Tanto no cinema coma na música e na literatura, el sabe facer boas amizades, imprescindibles para aturar a travesía.
Despois de anos de silencio o Suso convocounos para un segundo libro, Expansión, un canto épico onde o heroe loita por termar de todo canto ama nun conflito co tempo, e sentencia “Non hai nada seguro”. Tamén hai política dentro de Expansión, e denuncia dos horrores da historia.
Hai moito tempo que coñezo a Suso. Eu lin o romance A estrada, de Cormac McCarthy, lectura que el mesmo me recomendou, e sei que o Suso camiña por páramos queimados, mais leva lume no interior. E iso aflora nos seus versos O poeta non acouga porque necesita a beleza. E desa necesidade xorden obras como Caída.
Téñolle aprezo á súa poesía anterior, pero opino que é aquí, en Caída, onde a voz do poeta é máis demoledora, e mostra o Suso Bahamonde máis íntimo, pois é ao mesmo corazón da escuridade onde nos leva este experto na ciencia dos abismos: tempestade urbana, coñecemento profundo do amor e da dor, paixón pola vida, inda que nos fira, arrogancia romántica, son a materia dun canto vital construído con poderosas imaxes.
Non hai febleza neste libro. Fascíname a súa escrita, que é como pedra traballada co esforzo e coa vontade. Esas cousas son doadas para un deus, ou algo así dixera o Rilke. Mais o artesán ten que tallar a pedra ata acadar a forma que precisa. Fan falta máis libros coma este que nos abraien coa verdade núa da vida consciente; fan falta máis artesáns coma Suso contra os tempos escuros que nos asedien.
“Que todo arda”, di o poeta pé do precipicio contemplando a derrota. Fala de si mesmo e de nós. E a nós só nos queda darlle a beizón por esta experiencia do mundo, por este fulgor que nos ilumina.
*
Vivir así , aínda
Vivir así, aínda,
e non comprender
a mecánica dos días e o tacto.
Almorzar alaranxado,
entre afiados coitelos adentando o pan e os bicos,
co sol e as lavercas enredados no cabelo,
e non comprender a economía de libre mercado,
nin a treboada de apatías inminentes,
nin como as beirarrúas tatúan as nosas rutinas.
Vivir así, aínda,
co peso do funeral ben agochado no peto,
e non comprender
os atardeceres de agosto cubrindo as antenas,
ou o olor das pacas de centeo desperdigadas nas estradas
e non saber… nunca,
que os xeados de tona caen entre a area da praia acotío,
e que unha mirada sincera pode atravesar unha madrugada,
e que o rozar dunha man pode deter o mundo,
e que ninguén está a salvo.
Cear nas terrazas con viño e salvas a vitoria
e espertar entre as sombras dunha mocidade esquecida,
e non comprender,
non chegar a comprender
que os minutos sombrean as enrugas faciais,
e unha hora de coche, contigo, afastados dos farois eléctricos
é máis potente
que mil bombas atómicas engalanadas de clonazepam.
Estar aquí, aínda,
perdido de día entre a xerarquía estatal,
e non saber,
non chegar a saber
que a sístole e a diástole impulsan o tento das nosas mans,
e que a nosa cama orixina carbono e hidróxeno,
química básica de enganos mesturados
como un bala que aniquila unha idea revolucionaria
ou unha palabra, esa mesma, terrible e inversa,
que é capaz de soterrar esta, nosa estrutura atómica,
como unha apatía molecular eterna de nós…
…que nos faga, poder vivir, de todas maneiras, así, aínda.