Presentación en Muxía da novela de X. H. Rivadulla Corcón, O noso amor será eterno (I)

(Rivadulla Corcón asina un libro, ao fondo conversamos eu e Manuel Bragado antes de comezar o acto. Fotografía de Xesús Búa, La Voz de Galicia)
Onte, sábado 8 de outubro, no Salón de Actos do Voluntariado, de Muxía, presentamos o libro O noso amor será eterno, de X.H. Rivadulla Corcón, unha novela baseada na lenda da Buserana. O acto, organizado pola Fundación Gonzalo López Abente e Edicións Xerais de Galicia contou coa participación de Manuel Bragado (Director de Xerais), Viki Rivadulla (escultora, pintora e Secretaria da Fundación Gonzalo López Abente), eu propio e o autor Rivadulla Corcón. Reproduzo, en dúas partes, a miña intervención que seguiu ás de Bragado e Viki Rivadulla, esta última moi emotiva.
Teño a honra e o pracer de vir novamente até Muxía para acompañar a Rivadulla Corcón na presentación do seu último libro de narración xuvenil, O noso amor será eterno, que xa fai o volume 136 de “Fóra de Xogo”, unha colección de Xerais que visito con moitísima frecuencia pois dela nútrense a meirande parte dos libros que recomendo ao meu alumnado desde a miña condición profesoral, unha listaxe de propostas que sempre procuro que sexa ampla e variada nos temas e á que xa veño de incorporar este novo libro de Corcón e axiña explicarei as razóns para o facer así.
Desde logo non veño eu a presentarlles ao autor, moito máis coñecido aquí ca min, pois este é o seu territorio da infancia, ese lugar no que os muxiáns (como sempre lembra) lle puxeron de alcume ese nome da cría do muxo, Corcón, tan eufónico e polo que hoxe é coñecido na nosa literatura. Por certo, nesta novela hai unha especie de autohomenaxe cando o protagonista, o vello mariñeiro Ramón, devolve ao mar a un corcón que estaba a morrer porque quedara varado na terra. Corcón é Corcón para todo o mundo literario e poucos deben saber que os seus apelidos son Rivadulla Conde ou que o seu nome é Xosé Henrique.
Na nosa literatura Rivadulla Corcón é coñecido fundamentalmente pola súa faceta como poeta, polos seus catro libros publicados até agora (Taberna á deriva, 2002; O adeus do vello mariñeiro, 2007; Camiño ao mar e Os papeis do vagabundo, ambos e dous de 2010). De feito, eu souben da obra poética de Corcón moitos anos antes de o coñecer persoalmente e xa llo comentado, de primeiras nuns textos que lle publicou unha revista que existiu en Muxía e que se chamaba Decrúa (e que dirixía o noso común amigo Manuel Vilar) e logo por un libriño colectivo que merquei cando saíu, aló por 1985, e que se intitulaba Igor de Albatros en Selene, onde se xuntaban os seus poemas, aos de Lino Braxe e aos de Júlio Béjar, na desaparecida editorial coruñesa Cen Augas. Porén, malia ser coñecido e recoñecido como poeta, Corcón publicou máis títulos do que chaman os especialistas “literatura infanto-xuvenil”, que agora non vou lembrar e aos que se engade este O noso amor será eterno.
Se eu lles dixese que esta novela súa é do xénero romántico, que apresenta un idealista proxecto de vida, que nace dunha tráxica historia de amor baseada na coñecida lenda da Buserana e que ese amor non vai rematar na morte senón que vai ter a súa continuidade no alén, no máis alá da existencia, faríalles un resumo moi axeitadiño do que van atopar, mais confeso que daquela a min non me interesaría moito o texto e se callar a moitos de vostedes tamén lles resultaría empachoso. Por sorte, O noso amor será eterno é moitísimo máis e de todo iso tratarei de lles falar brevemente nos próximos minutos.
De primeiras estamos perante unha historia de fantasía, do mundo do marabilloso, cunha trama na que se mesturan os planos da realidade cotiá e aqueloutros da fantasía, que se cruzan unha e outra vez no desenvolvemento da historia e que dialogan entre si, como xa se pode intuír na portada de Antonio Seijas na que ollamos unha gaivota pousada sobre dúas caveiras. De feito, no primeiro capítulo, ancorado na Idade Media, recréase a lenda da furna da Buserana, de maneira diferente a como o fixera don Gonzalo López Abente (historia que se publicou en 1925 co título de Buserana, na coleccion Lar que dirixía Ánxel Casal, e que reeditada forma parte do volume A narrativa do mar que vai recuperar, tamén en Xerais, o noso amigo Suso Sambade). Nesa primeira escena da novela de Corcón, Frolinda (para Abente Florinda) consegue facerlle unha visita a Buserán, preso por don Álvaro, o pai dela, que era contrario a este “amor eterno” que os mozos se prometen e que se converte en “amor prohibido”. E o segundo capítulo xa nos sitúa oito séculos máis tarde, algo máis de oitocentos anos despois, para nos narrar a historia dun vello mariñeiro que enviuvara moi novo e tamén a infancia dunha nena chamada Lola, que van ser os dous personaxes centrais da historia, xunto aos mentados Buserán e Florinda, que desexan que o barqueiro Chorente os leve até a Illa da Eterna Xuventude, e a presenza misteriosa, e mesmo inquedante algunhas veces, dunha gaivota que pasa de ser unha ave do común, incluso pouco aprezada, a outro personaxe do mundo do marabilloso que nos lles podo revelar e que deben descubrir na lectura. Daquela, ese salto temporal diacrónico serve para contarnos un “sucedido” extraordinario, no que se mesturan facultades máxicas e oníricas que alteran o discorrer natural das cousas do cotián nunha vila mariñeira coma Muxía.
Outro aspecto importante que anima á lectura é que esa historia de amor e de misterios convértese tamén nunha sorte de viaxe iniciática da nena protagonista, Lola, pois a dureza do acontecido vai supoñerlle unha experiencia superadora da infancia e polo tanto através dela vai chegar á madurez. E impórtame salientar aquí que a novela tenta transmitir como valor supremo a amizade, en xeral, mais tamén a cariñosa e especial complicidade que se vai establecer entre a nena e o vello mariñeiro desde o primeiro momento cando ela acode a xunto Ramón para saber se xa lle construíra aquel papaventos que lle prometera. Hai escenas, por exemplo, como o accidente que sofre a nena co xogo infantil do “potín” e que non vou detallar, no que esa relación é intensa e sublime, mesmo conmovedora.