Poema (XCI): «L'écume, le récif» («A escuma, o arrecife»), de Yves Bonnefoy

O primeiro de xullo finou con 93 anos o poeta Yves Bonnefoy (Tours, Indre-et-Loire, 1923 – París, 2016), con certeza a voz ou unhas das voces máis sobranceiras da poesía francesa contemporánea.
Como lector que son sempre direi que a eiva máis grande da nosa poesía é o feito de carecermos de traducións dos grandes poetas e de descoñecermos as linguas orixinais sempre temos que recorrer a versións publicadas en portugués (a nossa língua internacional), en catalán ou en castelán. Atrás quedou aquela fermosa colección de poesía Ablativo Absoluto (Xerais), que chegou aos 26 títulos, que dirixía o escritor Fran Alonso e cun Consello Editorial do que fixen parte partillando coas profesoras e críticas Iris Cochón e Helena González Fernández e a poeta María do Cebreiro, e con anterioridade os autores Xabier Cordal e Antón Lopo nos primeiros números.
Deses 26 títulos foron seis as traducións publicadas, aínda que con desigual sorte comercial. De feito, o primeiro número foi Field Work (Traballo de campo, 1996), de Seamus Heaney, con introdución e tradución do poeta Vicente Araguas; o número 10 Ferros i prunes (Ferros e ameixas, 1998) de Carles Bellsolá, en versión de Antón L. Dobao; o número 13 Zona gris á mañá (1999), que escolma os libros Grauzone, morgens (1988), Schädelbasislektion (1991), Falten und Fallen (1994) e Den Teuren Toten (1994) de Durs Grünbein , en versión de Franck Meyer; o número 18 As galiñas de vento, 2002 que compilaba textos dos tres primeiros poemarios de Günter Grass,  As vantaxes das galiñas de vento (Die Vorzüge der Windhühner, 1956), Triángulo de vías (Gleisdreieck, 1960) e Interrogado (Ausgefragt, 1967), en versións de Úrsula Heinze e Ramón Lorenzo e finalmente a antoloxía Damas negras. Música e poesía cantada por mulleres (2002), que preparou e traduciu María do Cebreiro.
Á poesía de Yves Bonnefoy cheguei grazas á sempre impagable xenerosidade de Xesús González Gómez, que me agasallou algunha antoloxía de poesía francesa na que a súa obra era considerada, así como a Antología poética que lle editou Lumen (Barcelona, 1977), mais o volume máis singular que me enviou foi a edición do fermoso caderno Donde la flecha cae (Asphodel, 1989), editado nas Palmas de Gran Canaria, con tradución do director da colección Ferdinand Arnold e do poeta Andrés Sánchez Robayna, en breve tiraxe de 145 exemplares numerados sobre Ingres Guarro e 130 exemplares sobre Torreón, numerados do 146 ao 275 e do que eu posúo o 214 grazas a XGG.
Nos últimos tempos títulos da súa autoría foron traducidos nas editoriais Hiperión e Pre-Textos, por citarmos as máis divulgadas. En portugués do Brasil temos o volume Obra poética publicado pela Editora Iluminuras em 1998) com tradução e organização de Mário Laranjeira. Uns poemas desta antoloxía pódense ler nesta ligazón, da que rescatei o texto que acompaña esta anotación de lembranza de Yves Bonnefoy.
«L’écume, le récif»
Solitude à ne pas gravir, que de chemins!
Robe rouge, que d’heures proches sous les arbres!
Mais adieu, dans cette aube froide, mon eau pure,
Adieu malgré le cri, l`épaule, le sommeil.
Écoute, il ne faut plus ces mains qui se reprennent
Comme éternellement l’écume et le rocher,
Et même plus ces yeux qui se tournent vers l’ombre,
Aimant mieux le sommeil encore partagé.
Il ne faut plus tenter d’unir voix et prière,
Espoir et nuit, désirs de l’abîme et du port.
Vois, ce n’est pas Mozart qui lutte dans ton âme,
Mais le gong, contre l’arme informe de la mort.
Adieu, visage en mai.
Le bleu du ciel est morne aujourd’hui, ici.
Le glaive de l’indifférence de l’étoile
Blesse une fois de plus la terre du dormeur.
A ESPUMA, O ARRECIFE
Solidão a não escalar, quantos caminhos!
Vestes vermelhas, horas tantas sob as árvores!
Adeus, nesta alva fria, minha água pura,
Adeus, mesmo apesar do grito, o ombro, o sono.
Escuta, nunca mais as mãos que se retomam
Como perpetuamente a espuma e o rochedo,
Nem mesmo aqueles olhos que buscam a sombra,
Amando antes o sono ainda partilhado.
Nunca mais se tentar unir voz e oração,
Noite e esperança, anseios do abismo e do porto.
Vê, não é Mozart que luta em tua alma,
Mas o gongo, contra a arma disforme da morte.
Adeus, semblante em maio.
O azul do céu é tíbio neste dia, aqui.
Do astro da indiferença o gládio fere ainda
Uma vez mais a terra do que está dormindo.