(A fotografía da capa é da autoría de ©Xan Muras)
Alvarellos Editora está a levar ao prelo a obra intitulada Pico Sacro, ferido polo lóstrego e a lenda (Escolma de textos literarios éditos e inéditos na literatura galega contemporánea), coordinada por min propio e Xosé Manuel Lobato, escritor e presidente da A. C. Mestre Manuel Gacio de Boqueixón, entidade que promoveu a súa publicación.
Para abrir boca do que ha ser un volume de moito interese literario, na nosa opinión, reproduzo un bocadiño do Limiar que corresponde aos seus primeiros parágrafos e tamén o índice coa importante nómina dos autores e das autoras que colaboran nesta iniciativa singular.
LIMIAR
O Pico Sacro ou Sagro, coma os montes Pindo ou Irimia, é unha das paisaxes máis relevantes e simbólicas de Galiza, como demostra a súa presenza na nosa literatura contemporánea, quer como paisaxe, quer como alegoría ou representación da nosa identidade histórica. Sen dúbida é un referente sólido onde a realidade se confunde coa imaxinación, mentres historia e ficción se mesturan nun binomio inseparable.
Este cumio mítico posúe unha intensa carga simbólica dende tempos afastados que se mantén acesa no presente sobre rescaldos incombustibles que se conservan intactos. O devir histórico do Pico está moi relacionado coa forma de estar e visualizar o mundo, foi e continúa a ser ese alicerce sobre o que galegas e galegos nos identificamos e construímos o noso territorio en clave histórico-lendaria.
Deixando á parte referencias anteriores, mesmo do Padre Sarmiento no período da Ilustración, será o escritor estradense Marcial Valladares Núñez (1821 – 1903) quen asine o primeiro texto en galego, un longo poema intitulado «A fonte do Pico Sagro», publicado no Album de la Caridad: Juegos Florales de La Coruña en 1861, seguido de un mosaico poético de nuestros vates gallegos contemporáneos. Edición costeada por Don José Pascual López Cortón (A Coruña: Imprenta del Hospicio Provincial, 1862) e reproducido en Galicia. Revista Universal de este Reino, nº 19 (1-VII-1861).
Desde a data foron moitos os textos literarios dos que presentamos unha escolma que ten como título un verso do poeta Manuel María, quen definiu o Pico Sacro ferido polo lóstrego e a lenda, que presentamos en dúas partes: Textos éditos (por orde cronolóxica) e Textos inéditos (por orde alfabética).
(…)
TEXTOS ÉDITOS (POR ORDE CRONOLÓXICA)
Marcial Valladares: «A fonte do Pico Sacro», Album de la Caridad: Juegos Florales de La Coruña en 1861, seguido de un mosaico poético de nuestros vates gallegos contemporáneos. Edición costeada por Don José Pascual López Cortón (1862)
Antonio López Ferreiro: Fragmento de «El Monte-Sacro de Galicia» (1868)
Valentín Lamas Carvajal: «Ó Monte Sagro», Espiñas, follas e frores. Colección de versiños gallegos. Ramiño segundo (1876)
Avelina Valladares Núñez: «A Ulla», El Eco de Galicia (1879)
Valentín Lamas Carvajal: «Ánxel de redención», Saudades gallegas. Colección de Versos (1880)
Marcial Valladares: Fragmento de Magina ou a filla espúrea (1880)
Benito Losada Astray: «A Ulla», Soazes d’un vello, poesías gallegas (1886)
Benito Losada Astray: «Un bastardo», Soazes d’un vello, poesías gallegas (1886)
Benito Losada Astray: «O viaxe», Soazes d’un vello, poesías gallegas (1886)
Benito Losada Astray: «O castro», Soazes d’un vello, poesías gallegas (1886)
Manuel Martínez Murguía: Versión galega dun fragmento orixinal castelán de Galicia (1888)
Francisco Álvarez de Nóvoa: Fragmento «A codia», Pé das burgas (1896)
Luís Otero Pimentel: Fragmento de Campaña da Caprecórneca. Novela galega hestóreca, fantásteca e poética (1898)
Fialho de Almeida: Fragmento Cadernos de Viagem. Galiza, 1905 (1905)
Francisco Tettamancy Gastón: Fragmento de Boicentril. O druidismo e o celtismo gallego. A epopeya irlandesa (1912)
Juan Bautista Armada Losada, Marqués de Figueroa: «Pico Sagro e San Xoan d’a Cova», Del solar galaico (1917)
Manuel Ortiz Novo: Fragmento «Branca, Branquiña…», Quiso robar una estrella (1923)
Manuel García Barros “Ken Keirades”: «Unha excursión ó Pico Sacro», El Emigrado (1924)
Vicente Risco: Fragmento «No país dos mortos», Nós (1926)
Avelino Gómez Ledo: «O Pico Sagro», Romanceiro compostelán (1926)
Ramón Otero Pedrayo: Fragmento da obra Os camiños da vida (1928)
Álvaro de las Casas: Fragmento da obra A morte de Lord Staüler. Drama poético en tres esceas (1929)
Ramón Otero Pedrayo: Fragmentos de Ensaio histórico sobre a cultura galega (1930)
Matía Mª Escariz Méndez: Fragmento de «Folk-lore de Santiago de Compostela», El Compostelano (1931)
Manuel Vidal Rodríguez: Fragmento «A nai de Moncho Gomareites», Deixe que xa… Cuentos y novelas cortas de asunto gallego (1931)
Ramón Otero Pedrayo: Fragmento da obra Devalar (1935)
Luís Tobío Campos: «Miñán de primaveira», Rimas galicianas (1935)
Luís Tobío Campos: «Paisaxe», Rimas galicianas (1935)
Antón Zapata García: «Galiceibe», Galicia (1935)
Ramón Otero Pedrayo: Fragmento A estadea ou Pranto polo Seminario de Estudos Galegos (1936)
Antón Zapata García: «O banquete da libertá en Conxo, e Pondal», Noticias Gráficas (1939)
Antón Zapata García: «Curros Enríquez», El Orensano (1945)
Alfonso Daniel Rodríguez Castelao: Alba de Groria (1951)
Valentín Paz-Andrade: «Pico sagro da palabra», Pranto matricial e outros poemas (1955)
Florentino López Cuevillas: Fragmento de «Mitoloxía e historia da paisaxe de Trasalba», Prosas galegas, 1920-1958 (1962)
Ramón Otero Pedrayo: Poema manuscrito sen título (1962) (Ed. 1998)
Leandro Carré Alvarellos: Fragmentos de «A Lenda do Pico Sagro», As Lendas Tradizonaes Galegas (1969)
Xosé Neira Vilas: Fragmento Cartas a Lelo (1971)
Eduardo Moreiras: Fragmento de Follas de Vagar. Xornal (1972)
Xosé María Castroviejo, «Os aires do Pico», Memorias dunha terra (1973)
Manuel María: Fragmento «Os pintores da terra de Lalín», A Nosa Terra (1980)
Daniel Cortezón: Fragmento A vila asulagada (1981)
Manuel María: «O Xistral», Versos do lume e o vagalume (1982)
Luís González Tosar: «¿Ú-los derrotados en Compostela?», A caneiro cheo (1986)
Francisco Fernández Naval: Fragmento O bosque das antas (1988)
Xosé Manuel Carballo Ferreiro: Fragmento de Don Otto de viaxe pola Chaira (1993)
Xosé Manuel Martínez Oca: Fragmento de «Noite de luar», Os culpables (1993)
Xosé Fernández Ferreiro: Fragmento A cidade das chuvias (1994)
Xesús Rábade Paredes: Fragmento As sombras do barroco (1994)
Emilio Araúxo: Fragmento Tempos serodios (1996)
Darío Xoán Cabana: Fragmento Morte de Rei (1996)
Xosé Vázquez Pintor: Fragmento Os vellos oficios (1996)
Manuel García Barros “Ken Keirades”: «Lembranza do Pico Sacro», Dos meus recordos (2001)
Bieito Iglesias: Fragmento A vida apoteósica (2001)
Suso de Toro: Fragmentos Trece badaladas (2002)
Carmen Blanco: «Lupa», Vermella con lobos (2004)
Xosé Luna Sanmartín: Poema sen título, Stradapop (2005)
Santiago Lamas: Fragmento de Fisterras Atlánticas. Lecturas dende o cabo do mundo (2012)
María Solar: Fragmento As meigas de Lupa (2012)
Xoán Carlos Garrido Couceiro: «Viaxe de Castelao, Otero Abelleira e Ken keirades ao Pico Sacro», Faro de Vigo (2014)
Xoaquín Fernández Leiceaga: Fragmento de Agosto de memoria e morte (2016)
Santiago Lamas e Alfonso Mato: De camiños, viaxeiros e camiñantes. Peregrinos de NÓS ao cabo do mundo (2016)
Modesto Fraga: «Monte Medulio, Pico Sacro: A lingua», Adagio por outono (2016)
Emilio X. Ínsúa: Fragmento do artigo «Catro lugares emblemáticos do río Ulla na literatura galega», reproducido no blogue persoal A ínsua do Ínsua (2016)
TEXTOS INÉDITOS (POR ORDE ALFABÉTICA)
Carlos Arias
Fernando Cabeza Pereira
Fernando Cabeza Quiles
Marta Dacosta
Suso Díaz
Xan Do Río
Xoán Carlos Domínguez Alberte
José Estévez López
Xoán Xosé Fernández Abella
Rosalía Fernández Rial
Charo Golmar
Baldomero Iglesias Dobarrio, Mero
F. R. Lavandeira
Rocío Leira Castro
Xosé Manuel Lobato
Lois Lomba
Ricardo Losada
Xosé Luís Martínez Pereiro
Cruz Martínez Vilas
Rosa Martínez, rosanegra
L. Santiago Méndez Alpízar, Chago
Henrique Neira Pereira
Alexandre Nerium
Antonino Nieto Rodríguez
Diana Pastoriza
Emma Pedreira
Héitor Picallo
Xavier Queipo
João Rasteiro
Gabriela Rocha Martins
Pilar Sampedro
Susana Sánchez Arins
Lur Sotuela
Nolo Suárez
Irene Tomé Urresti / Xabier Ron Fernández
Ramiro Torres
Ramón Vilar Landeira
Miro Villar
Helena Villar Janeiro
crebas twitter
-
Artigos recentes
- Adeus a Bernardino Graña, profeta do mar
- Presentación de “Cantos de dor e liberdade. Voces galegas por Palestina” o sábado 18 de febreiro, ás 11:30 no Museo do Pobo Galego
- Moita saúde, moita poesía e moita felicidade no 2025
- «Os artigos literarios de Baldomero Cores Trasmonte no diario vespertino La Noche», en Grial 243
- Lectura no Pico Sacro do poema “Apuntamentos para unha «Alba de Groria»” no Roteiro polos espazos vitais e literarios de Castelao na Estrada
Categorías
- Antoloxías
- Arte
- Autografías
- Banda deseñada
- Biografía
- Cinema
- Congresos
- Contos
- Documental
- Efemérides
- Encontros
- Ensaio
- Entrevistas
- Epistolarios
- Estudos literarios
- Exposicións
- Fotografía
- Gravacións
- Historia
- Humor
- Infantil
- Lendas e mitos
- Lingua
- Literatura medieval
- Manifestos
- Manuscritos
- Memoria Literaria
- Música
- Narrativa
- Obituarios
- Poesía
- Política
- Premios
- Presentacións
- Radio
- Recensións
- Roteiros
- Sen categorizar
- Teatro
- Televisión
- Tradicións
- Versións ou traducións
- Xornadas
- Xornalismo
Comentarios recentes
- Moita saúde, moita poesía e moita felicidade no 2024 | crebas.gal en Que a Terra che sexa leve, Pólvera
- “De rosa antiga” | Tirar do fío en Recensión a De rosa antiga. 50 anos de Poesía (1972–2022), de Helena Villar Janeiro, en Grial 237
- Recensión da antoloxía Ara do mar. Poesía a Fisterra, compilada por Alexandre Nerium, en Grial 232 | crebas.gal en Artigo en QPC (XCIII): A potencia simbólica do topónimo Fisterra
- Florencio Delgado en 12 ligazóns e 2 vídeos | A profa en Unha lectura de Galicia infinda, de Florencio Delgado Gurriarán
- «A Pontragha», un poema para o libro Chegadas, Saídas. O antigo camiño de ferro Santiago de Compostela – A Coruña, de Manuel Pazos Gómez | crebas.gal en «A Pontragha», un poema inédito na GaZeta (Revista de Agrupacións Poéticas de Base)
Histórico
- Xaneiro 2025 (2)
- Decembro 2024 (1)
- Novembro 2024 (1)
- Outubro 2024 (1)
- Setembro 2024 (1)
- Agosto 2024 (1)
- Xullo 2024 (3)
- Xuño 2024 (1)
- Maio 2024 (3)
- Marzo 2024 (1)
- Febreiro 2024 (1)
- Xaneiro 2024 (1)
- Decembro 2023 (2)
- Novembro 2023 (1)
- Outubro 2023 (3)
- Setembro 2023 (1)
- Agosto 2023 (3)
- Xullo 2023 (3)
- Xuño 2023 (1)
- Maio 2023 (1)
- Abril 2023 (1)
- Marzo 2023 (3)
- Xaneiro 2023 (2)
- Decembro 2022 (2)
- Novembro 2022 (1)
- Outubro 2022 (3)
- Setembro 2022 (2)
- Agosto 2022 (1)
- Xullo 2022 (4)
- Xuño 2022 (2)
- Maio 2022 (10)
- Abril 2022 (2)
- Marzo 2022 (1)
- Febreiro 2022 (4)
- Xaneiro 2022 (6)
- Decembro 2021 (2)
- Outubro 2021 (1)
- Setembro 2021 (3)
- Agosto 2021 (1)
- Xullo 2021 (4)
- Maio 2021 (2)
- Abril 2021 (1)
- Marzo 2021 (1)
- Febreiro 2021 (3)
- Xaneiro 2021 (6)
- Decembro 2020 (9)
- Novembro 2020 (8)
- Outubro 2020 (2)
- Setembro 2020 (3)
- Agosto 2020 (2)
- Xullo 2020 (3)
- Xuño 2020 (1)
- Maio 2020 (6)
- Abril 2020 (6)
- Marzo 2020 (5)
- Febreiro 2020 (1)
- Xaneiro 2020 (5)
- Decembro 2019 (3)
- Novembro 2019 (2)
- Outubro 2019 (6)
- Setembro 2019 (5)
- Agosto 2019 (3)
- Xullo 2019 (4)
- Xuño 2019 (2)
- Maio 2019 (6)
- Abril 2019 (5)
- Marzo 2019 (4)
- Febreiro 2019 (2)
- Xaneiro 2019 (6)
- Decembro 2018 (3)
- Novembro 2018 (3)
- Outubro 2018 (6)
- Setembro 2018 (6)
- Agosto 2018 (6)
- Xullo 2018 (8)
- Xuño 2018 (10)
- Maio 2018 (9)
- Abril 2018 (2)
- Marzo 2018 (11)
- Febreiro 2018 (5)
- Xaneiro 2018 (8)
- Decembro 2017 (4)
- Novembro 2017 (2)
- Outubro 2017 (7)
- Setembro 2017 (7)
- Agosto 2017 (13)
- Xullo 2017 (7)
- Xuño 2017 (6)
- Maio 2017 (6)
- Abril 2017 (6)
- Marzo 2017 (8)
- Febreiro 2017 (11)
- Xaneiro 2017 (5)
- Decembro 2016 (8)
- Novembro 2016 (7)
- Outubro 2016 (10)
- Setembro 2016 (12)
- Agosto 2016 (13)
- Xullo 2016 (7)
- Xuño 2016 (12)
- Maio 2016 (18)
- Abril 2016 (18)
- Marzo 2016 (9)
- Febreiro 2016 (15)
- Xaneiro 2016 (16)
- Decembro 2015 (11)
- Novembro 2015 (21)
- Outubro 2015 (7)
- Setembro 2015 (7)
- Agosto 2015 (2)
- Xullo 2015 (13)
- Xuño 2015 (5)
- Maio 2015 (13)
- Abril 2015 (17)
- Marzo 2015 (17)
- Febreiro 2015 (17)
- Xaneiro 2015 (8)
- Decembro 2014 (16)
- Novembro 2014 (4)
- Agosto 2014 (4)
- Xullo 2014 (3)
- Xuño 2014 (2)
- Maio 2014 (4)
- Abril 2014 (8)
- Marzo 2014 (8)
- Febreiro 2014 (20)
- Xaneiro 2014 (9)
- Decembro 2013 (18)
- Novembro 2013 (7)
- Outubro 2013 (15)
- Setembro 2013 (29)
- Agosto 2013 (13)
- Xullo 2013 (20)
- Xuño 2013 (9)
- Maio 2013 (19)
- Abril 2013 (25)
- Marzo 2013 (20)
- Febreiro 2013 (23)
- Xaneiro 2013 (22)
- Decembro 2012 (20)
- Novembro 2012 (12)
- Outubro 2012 (12)
- Setembro 2012 (16)
- Agosto 2012 (25)
- Xullo 2012 (26)
- Xuño 2012 (19)
- Maio 2012 (41)
- Abril 2012 (35)
- Marzo 2012 (38)
- Febreiro 2012 (34)
- Xaneiro 2012 (40)
- Decembro 2011 (39)
- Novembro 2011 (47)
- Outubro 2011 (43)
- Setembro 2011 (43)
- Agosto 2011 (34)
- Xullo 2011 (31)
- Xuño 2011 (3)
Meta