En Éire (II): «Fin a unha profunda inmersión no celtismo atlántico», crónica de Xosé Ameixeiras

(Premer nas imaxes para unha mellor lectura)
A edición comarcal de Carballo do xornal La Voz de Galicia publicou en papel o sábado 31 de agosto a segunda crónica do xornalista Xosé Ameixeiras, co pseudónimo A. Lavandeira, da nosa viaxe a terras de Éire, a República de Irlanda, co Seminario de Estudos Comarcais da Costa da Morte (Semescom). Pepe Ameixeiras, habitual compañeiro nestas travesías, xa publicara o luns 26 de agosto outra ampla crónica dos primeiros días da viaxe.
Apráceme reproducir para a súa lectura a crónica en imaxe dixital, nesta oportunidade con explicacións sobre a nosa estadía nos cantís de Moher, no conxunto arqueolóxico de Brú na Bóinne (Newgrange, Knowth e Dowth), no mosteiro de Monasterboice, no castelo medieval normando de Trim, no mítico Hill of Tara, na Calzada dos Xigantes (en Irlanda do Norte) e, por suposto, en Dublín e Belfast, ben guiados polo caro amigo Xosé María Lema Suárez, malia estar doente por unhas inoportunas febres.
A crónica tamén se publicou na edición dixital do xornal, de onde fago a tradución do texto para a nosa lingua. Velaquí:
Fin a unha profunda inmersión no celtismo atlántico
O Seminario de Estudos Comarcais regresa da súa viaxe polas lendas
LA VOZ EN IRLANDA A. LAVANDEIRA
31 de agosto de 2013
O Seminario de Estudos Comarcais da Costa da Morte concluíu a súa viaxe polas lendas do celtismo atlántico. Alén da Fisterra irlandesa, a expedición completou o seu programa cunha incursión pola maior superficie megalítica europea, a arte relixiosa e algunhas das paraxes e monumentos naturais máis engaiolantes do mundo. O grupo estivo en lugares como os cantís de Moher, o enorme conxunto arqueolóxico de Brú na Bóinne, o mítico Hill of Tara, e a Calzada dos Xigantes.
Os cantís de Moher, non moi lonxe da Fisterra irlandesa, non chegan á altura dos de Herbeira (na Serra da Capelada), pero están cortados a pico e impresionan moito máis, como se o mar e a terra se desen as costas conseguindo con iso unha paisaxe conmovedora pola que hai que pagar nun centro de interpretación envexable. Nesta paraxe sucede a primeira imaxe da película de La hija de Ryan. Nos desprazamentos máis longos os viaxeiros foron visionando no autobús filmes relacionados con Irlanda: La hija de Ryan, El hombre tranquilo, Las cenizas de Ángela e En el nombre del padre.
Pol na Brone
Esta formación xeolóxica, que está preto de Doolin, no condado de Clare, esténdese ao longo dos oito quilómetros, que os expedicionarios da Costa da Morte percorreron en gran parte e non cansaron de tirar fotografías. A partir deste espazo, dirixíronse cara ao parque natural de Burren, unha ampla meseta cuberta por laxes de pedra caliza fisuradas, que dan o aspecto dun amplo deserto pétreo. A auga fíltrase e forma ríos subterráneos. Houbo que baixar para ollar o primeiro megálito: o dolmen de Pol na Brone, que vén a significar algo así como «burato no muíño de pedras». Trátase dunha construción semellante a algunha das da Costa da Morte e está ao aire libre, pero ten vixiante.
Á marxe das múltiples paradas, un dos obxectivos do programa era na área megalítica máis extensa de Europa, o conxunto arqueolóxico de Brú na Bóine, declarado Patrimonio da Humanidade. Fórmana uns 40 monumentos, pero salientan tres xigantescos túmulos construídos fai uns 5000 anos, medio milenio despois de Dombate (Cabana): Newgrange, Dowth e Knowth. O primeiro e o último teñen un mesmo centro de interpretación, en cuxa entrada hai que pagar. Newgrange, é o máis famoso, pero Knowtn é o máis grande, de 90 metros de circunferencia por 12 de alto, e ten unhas 300 pedras gravadas con motivos lineais, circulares, espirais e xeométricos, calendarios solares…, razóns de máis para que os afeccionados aos petróglifos puidesen emborracharse de arte rupestre. Algúns destes deseños están sobre rochas de seixo transportadas desde lugares que distan 70 quilómetros.
O monumento foi debidamente restaurado e conserva dous corredores, un de 34 metros e outro de 40. Ata o centro entran as raiolas do Sol en marzo e setembro. No interior estaban as pías dos rituales, nas que se atoparon restos dun cento de seres humanos incinerados. Ao seu redor hai outros 17 túmulos. En fin, segundo explicou a guía, son testemuños da mesma filosofía e similares crenzas relixiosas que as que se atopan na Fisterra galega.
Mosteiro e castelo
En Monasterboice viron as ruínas dun mosteiro irlandés (os católicos foron perseguidos durante varios séculos), a súa vella torre de 30 metros e tres importantes cruces. A de Muirdach (século IX) é a máis antiga de Irlanda. Mide 5,5 metros de alto e toda ela está decorada con escenas bíblicas en relevo. Unha das figuras é similar a outra que se pode ollar na igrexa de Moraime (Muxía). No mesmo lugar atópase a cruz máis alta do país, cen centímetros máis que a outra, e tamén do século X, como a anterior decorada con motivos das Escrituras.
Aínda que non estaba programada, a xornada permitiu unha parada perante o maior castelo medieval que os normandos construíron en Europa. A fortaleza de Trim foi en 1995 escenario do filme Braveheart, con Mel Gibson de protagonista, que narra as revoltas escocesas contra Inglaterra.
Na ruta organizada polo Seminario de Estudos Comarcais houbo unha parada no Hill of Tara, un recinto lendario de 1000 metros de circunferencia formado por unha elevación que inclúe varios monumentos prehistóricos na que os irlandeses consideraban que se achaba a residencia dos seus antigos reis. Estes, segundo a lenda, serían vencidos polos milesios, os descendentes do galaico Breogán. Outra crenza establece que este foi o lugar onde san Patricio venceu os vellos druídas.
Dublín
Alén do consabido percorrido por Dublín, a visita a moitos dos seus históricos edificios, incluída a prisión de Kilmainham (escenario da película En el nombre del padre) e as noites nos pubs con actuacións musicais, o intenso periplo tivo o seu gran colofón cun paseo engaiolante pola Calzada dos Xigantes, un monumento pétreo formado por 40000 columnas de basalto resultado do arrefriamento do cráter dunha caldeira volcánica fai uns 60 millóns de anos.
A paraxe é de soño, pero custa 7,50 libras ollalo, unha boa lección de como sacarlle partido económico a un espazo natural Patrimonio da Humanidade e Reserva Natural Nacional desde 1987. Non obstante debeu de custar, pois aínda venden cuncas co lema: «Moito máis ca unha pila de pedras». Os excursionistas galegos camiñaron sobre un solo semellante a un enorme panel de mel solidificada. O atractivo deste lugar está alimentado por unha lenda que narra as pendencias de dous xigantes, o irlandés Fionn Mac Cumhaill e o escocés Benandonner. Escocia vese ao outro lado do mar e mentres un pasea por esta paraxe de soño é fácil imaxinarse aos dous rexos loitadores e moitas outras historias do celtismo atlántico.
Un laborioso traballo
A viaxe del Seminario polos espazos da Fisterra irlandesa e o celtismo atlántico tivo varios protagonistas que contribuíron ao enriquecemento do programa. Á marxe do indispensable traballo do presidente, Xosé María Lema Suárez, que elaborou unha ampla guía para o desprazamento, e o arduo labor de intendencia da tesoureira da entidade, María Xesús Barbeira Pose, tivo gran relevo a intervención do condutor de Autocares Lázara, Pablo Bustelo Vidal, un auténtico especialista en percorridos culturais e de estudos por Europa. Tamén o biólogo carballés Antón Losada foi achegando os seus coñecementos sobre a fauna e a flora dos lugares percorridos e o arquiveiro Pablo Sanmartín contribuíu con propostas que permitiron completar a proposta de visitas.