Efeméride: Dous sonetos e un debuxo para Castelao de Antón Zapata García

Tal día coma hoxe a revista Galicia, voceiro da Federación de Sociedades Gallegas en Bos Aires, no seu nº 1132, do 20 de xaneiro de 1951, publicou dous sonetos e un debuxo para Castelao asinados polo poeta laxense Antón Zapata García. O primeiro dos textos xa tivera unha versión anterior, con pequenas mudanzas lingüísticas, que vira a luz tamén no Galicia (nº 702, 23 de novembro de 1940), datado polo autor: «Bos Ars, 8-11-940». Xa en Galicia (1951) publícanse ambos, con cadansúa data debaixo: «8/11/1940» e «9/1/950», incluídos nunha páxina de homenaxe na que tamén figuran poemas de Calviño de Castro, Ramón Suárez Pérez, Gervasio Paz Lestón e Ramón D. Villar. Nos dous casos o texto vai acompañado dun debuxo da autoría do autor, pois asina Zapata, que representa unha caricatura de Castelao sostida por unha man aberta. (Imaxe superior)
Recollín os textos e as imaxes na miña Tese de Doutoramento A poesía galega de Antón Zapata García. Edición e Estudo, dirixida polo profesor Xesús Alonso Montero (investigación que é de acceso libre na rede en varios lugares, como no repositorio poesiagalega.org) e hoxe, 65 anos despois daquel 20 de xaneiro, reproduzo aquí os sonetos e o debuxo.
CASTELAO
I
Có corazón na destra e o lene ollar moi triste,
con verbo garimoso, de galeguismo cheo,
as súas arelanzas de pensador sereo
na i-alma da Nai Terra, como un druída, viste.
Sinxelo, nobre, cerne, máis bó que pancenteo,
adoura, quere, i-ama canto no mundo eisiste,
e, se poidera, aos lobos que Noso Chan resiste,
as portas redenzoras abríalles do ceo…
Non tén reviravoltas: ¡Tan soio dí verdades!
Seguramente, CRISTO, no lago Tiberiades,
chamáralle discépolo, irmán e nobre artista,
¡pois cando en soaves liñas, imaxens vai prasmando,
paresce que GALIZA n-un “film” fora pasando
pra que os irmáns migrantes a teñan sempre á vista!…
II
…Tal dixen fai des anos… Agora, triste, digo:
—Morréuse CASTELAO, o noso artista esgrevo,
e o corazón, de loito, por meu irmán eu levo,
pol-o sendeiro longo que n-esta terra sigo…
Eu séi que o seu esprito trasmigrador, amigo
—nas outas terras hirtas dos toxos e do acebo,
nas doces veiramares e pol-os vals de trevo—,
atopará a tenrura do maiternal abrigo.
Dos seus outos tesouros xa somos os herdeiros:
“GALIZA MÁRTER”, “COUSAS”, labregos e peixeiros,
deixáron-nos seu lapis e pénola, ispirados.
Non lonxe da Traxedia do CRISTIALOBO, agora,
por tí, gran CASTELAO, un gran xigante chora:
BOS AIRES… ¡GALICEIBE dos celtas emigrados!…