E o sábado na homenaxe a Rosalía de Castro da Fundación Gonzalo López Abente

(Premer nas imaxes para agrandar o tamaño)
Deseguida reproduzo a nota de convite para o acto de homenaxe a Rosalía de Castro que organiza este sábado en Muxía a Fundación Gonzalo López Abente, da que me honra facer parte.
«A Fundación Gonzalo López Abente homenaxea á autora no ano da celebración dos 150 anos da publicación de Cantares Gallegos. Ademais, con estes actos quérese poñer en valor un feito importantísimo para Muxía, como é que Rosalía de Castro acudira á Romaría da Barca no ano 1853, acompañada de Eduarda Pondal, irmá do bardo pontecesán. Durante esta estancia, Rosalía e Eduarda enfermaron, feito que causou a morte de Eduarda e marcou profundamente a Rosalía que permaneceu un tempo en Muxía, convalecente da súa enfermidade. A casa na que se aloxou era a do médico Leandro Abente Chans, tío de Eduardo Pondal e avó de Gonzalo López Abente. Muxía inspirou a primeira novela de Rosalía, La hija del mar e tamén o poema de Cantares Gallegos, “Nosa Señora da Barca”.
O día 2 de marzo os actos comezarán ás 17:00 horas coa colocación dunha placa na Rúa A Marina, no lugar onde estivo ubicada a casa na que Rosalía se aloxou durante a súa estancia en Muxía, no ano 1853. No acto lerán poemas nenos e nenas dos centros educativos de Muxía.
A continuación, no Salón de Actos do Voluntariado, Manuel Vilar, patrón da Fundación Gonzalo López Abente e Anxo Angueira, presidente da Fundación Rosalía de Castro, ofrecerán sendas conferencias sobre a figura da autora».
A fascinación do poeta muxián por Rosalía, alén das citas ou paráfrases dos seus versos, inspirou varios poemas de maneira explícita: «A devesa encantada», publicado en Alento da Raza (Madrid: Imprenta Xan López Torres, 1917?), onde cita a catro figuras emblemáticas do Rexurdimento (Curros, Añón, Pondal e Rosalía), o soneto «Rosalía», aparecido en D’Outono (A Coruña: Editorial Ronsel, 1924), e nomeadamente o tríptico «Ao noso reiseñor», que non foi recollido en ningún libro e que viu a luz en A Nosa Terra, 27, 10 de agosto de 1917. Velaquí todos estes poemas:
A DEVESA ENCANTADA
Noite de prata. Na devesa
colgan os velos arxentados
da lúa: velos de princesa
en testa de ouro pendurados.
Desfiáda trema a madeixa
que o alento da brisa enmaraña,
e corre antre os fíos a queixa
branda de seda que se laña.
O rego remexe o seu séo
de vidro, bicando as orelas,
y-adornáo ledo o alto céo
con rica diadema de estrelas.
Pol-os retorcidos sendeiros
que brilan cal brancas serpentes,
cruzan os pálidos viaxeiros
nouturnos dos bosques inxentes.
Sombras que van, sombras que veñen,
rumor de trafego que voya
c’o ardor de obreiros que sosteñen
rudo traballo de tramoya.
¡Tempro santo da maxestade
a quen se fan místicos votos!…
Entrade n-él, homes, entrade
se sodes ferventes devotos.
Penduran dos albres as sonoras
liras dos bardos inspirados,
e na noite chegan as horas
dos trasnos e dos namorados.
Do bosque o misteréo desperto
rebule no campo fragoso,
e preludéa grave concerto
no seu órgano prodixioso.
Coma un turbión, as musicales
volvoretas voyan garridas;
corren os líquidos raudales
das armonías bendecidas.
Pasan os xenios envolveitos
nos mantos das craras rayolas,
coma as noivas van para os leitos
arrastrando lucentes colas.
O Rey das devotas cantigas
chega de musas rodeädo;
e canta âs doces anamigas
o vello vate namorado.
Os inspirados reiseñores
debullan notas de cristal:
Sons os transparentes fulgores
de Curros, de Añón, de Pondal…
Luce antre todos unha aurora
que entóa meiga melodía;
mento unha divina cantora,
quixen falar de Rosalía.
………………………………………………
………………………………………………
Esta devesa e xaula d’ouro
que as aves cantoras encerra,
e na que se garda o tesouro
da inspiración da nosa terra.
¡Tempo santo da maxestade
a quen se fan místicos votos!…
Entrade n-él, homes, entrade
se sodes ferventes devotos.
ROSALÍA
(A Leonardo Coimbra)
As ondas d’un prefume meigo e soave
espállanse no chan da terra amada
c’os armoñosos sons da enfeitizada
liria d’ouro que inda hoxe non se sabe
se rî ou chora, coma a gaita grave
que salaía e relouca na ruáda.
Eres ti, poetisa inmaculada,
ti, que da Patria incensal-a outa nave,
a dona da emoción que dentro trema
do meu nervioso corporal sistema,
de tal xeito que en mística manía
coido, cando os teus versos estóu lêndo,
(e perdóeme Deus se así o ofendo)
que comulgo o manxar da Eucarestía.
AO NOSO REISEÑOR
OFRENDA
Paxaro das Follas Novas
e d’os Cantares Galegos;
paxariño enfeitizado
dos seus dôridos e tenros
que a miña probiña nai
ensinóume a enxerguelos,
c’os ollos chéos de bágoas
e fonda opresión no peito,
cando ela inda era moza
e cand’eu inda era neno.
Teño que amarche de cote,
paxaro do chan galego,
que escoito nos teus cantares
e sinto nos teus gorxéos
salayos da patria miña
e recordos d’outros tempos…
¡que a miña nai xa morrío
y-os teus cantos son eternos!
Salve, paxaro, ademite
a ofrenda d’istes meus versos.
NO TEMPRO
Eu sempre as portas da miñàlma teño
de par en par abertas,
e, pendurados, nun altar sosteño
os místicos ex-votos das ofertas.
De cote acesa a lámpara, o sagrario
de cote relucente
e, de cote tamén, eu, reverente,
de xionllos, constante aniversario
celebro, con foguetes o incensario,
da nosa dôce poetisa inxente.
Está o meu tempro n-un rincón perdido,
onde non se oi o mundanal ruído,
de xeito que n-é estrano
que teña un día sô pra min o ano.
PREGAREA
Miña santa, miña santa,
ti, que estás preto de Dios
y-óyel-a terrible vos
que os universos espanta;
así que a eterna xusticia
pernuncie a súa sentencia,
non pidas á Dios cremencia
pra os cativos de Galicia.
Deixa que baixe a xenreira
sobre a terra que ti amaches,
sobre a terra que cantaches
e premanece estranxeira;
non che doya o corazón,
miña santa, non che doya,
que é millor queimal-a xoya
que avandonarlla á unladrón.
Das cinzas un Fénix novo
disque sai; pois, d’ise xeito,
que arda a nosa terra á eito
para que rexurda o pobo.
Muxía, 1-VIII-1917.