As crebas, nas palabras do poeta Paco Souto

As crebas presentouse o pasado sábado 11 de novembro en Malpica de Bergantiños, como xa se contou nesta bitácora. Daquela dixemos, pois, que o acto estivo organizado pola asociación cultural Caldeirón e que a asistencia non foi demasiado concorrida, mais resultou abondo acolledora. De mestre de cerimonias fixo o poeta amigo Paco Souto, secretario da entidade, quen fixo esta intervención que reproducimos tal e como prometemos.
Presentación
En primeiro lugar quero agradecer a presenza de todos vós e, por suposto de Miro, neste acto, e a seguir pídovos que disimuledes estas miñas palabras que non están guiadas pola crítica literaria senón pola amizade, a camaradaxe e, en todo caso, polo gusto lector, dunha obra, dun autor, fundamentais, ao meu entender, na literatura galega contemporánea.
OBRAS SON AMORES
A Obra de Miro Villar, que hoxe está connosco, é un camiño de coerencia tanto do punto de vista ideolóxico como formal. Unha lenta e segura evolución desde o máis clásico dos metros: o soneto de Ausencias Pretéritas (1992) ou as décimas de 42 décimas de febre (1994) para chegar á prosa poética de As Crebas (2011) , pasando por Abecedario da desolación (1998), co que obtivo o prestixioso premio Tívoli-Europa, Equinocio de Primavera (1999) e Gameleiros (2002) un fermoso libro de fotografías de Manuel Álvarez e poemas de Miro que retratan a vida dura das xentes do mar de A Guarda.
Por non falarmos da súa obra de literatuta infantil e xuvenil onde salientar as diversas aventuras de Carlota, a saber: Carlota, a marmota ( 2000); Carlota e a bota perdida (2003) e Carlota e a gaivota patiamarela (2006) ou O Nariz de Fiz (2009) ou aínda, o recente A cobiza do verme Noel (2011).
Non quero esquecer tampouco a súa obra ensaística, claramente adicada á proxección de autores da Costa da Morte ou daqueles outros silenciados pola sua atitude vital: Antoloxía poética de Gonzalo López Abente (1995); Unha lectura de O soño sulagado (1998); Roberto Blanco Torres. Orballo da medianoite (1998); A poesía galega de Xervasio Paz Lestón (1998); Indo para máis perto. A señardade no puño de Alexandre Cribeiro (2004); A roseira da soidade de Antón Zapata García (2005); Poesía galega completa e textos en prosa de Emilio Álvarez Blázquez (2005) e Ser auga, darse en auga. Antoloxía poética de Bernardino Graña (2010).
Obra comprometida, implicada, en diálogo permanente coa realidade próxima pero tamén cunha outra forma de entender o mundo.
AS CREBAS
SEREI TI
O eu poético -agás en poemas onde “ti” é manifestamente feminino, e aínda así teño as miñas dúbidas- fala de si propio en segunda persoa “…E ti ocultas o rostro sen palabras nin deuses, deixa agora que falen do mar as atadeiras”. Ese distanciamento permítelle deseñar un discurso menos íntimo, menos propio, menos lírico, menos eu. O que, sen dúbida, aporta un certo grao de obxectividade, de contemplación sobre a materia do poema “Repetirás os versos como a monotonía da chuvia nos cristais…”, “Escoitas nas ribeiras serróns e tronzadores e arrecendes outrora o po das serraduras…”
A CASA É SEMPRE UNHA RUÍNA
As referencias aos lugares da infancia, sexan exteriores “Mancaste como o Sol de febreiro dá en Gures e sentes o abandono na pel de Caneliñas, un lugar de cetáceos…” ou interiores “Debrúzaste a cismar, recordando a infancia, cando ningún cerrado coutaba os teus desexos, inocente como eras á culpa da intrusión.” confírenlle ao libro un certo ton elexíaco mais non comtemplativo. Non é un lugar ao que queiramos regresar “Aló vas transparente…”, antes son os muros derruídos dunha casa “construcións mariñeiras con solainas de area e argazos nas varandas…”, unha casa que xa non ten paisaxe, ás veces para ser alegoría “E aquela tiña un rostro de casa antiga e triste que soubeches que nunca volvería abrirse”. Son os panos na cabeza das mulleres de preto. A gripe dos avós. “Recordar sempre doe, porque aínda que laves con lexivia as sabas nunca branquea a dor que impregna cada engurra…”.
E LOGO A LITERATURA E NON SÓ
Sempre a literatura “As mulleres, que len, son perigosas,, seica, e ti xa non concibes a existencia sen libros desde aquela nenez feliz na biblioteca…” un séquito de sombras que pasean polos poemas sexan reais: Machado, Shakespeare, Lorca, Coetzee, Saramago, Cernuda, Homero, Lugrís, Mariza, Cortázar, Isadora Duncan, Miguel Hernández, María Zambrano, Marco Polo, Oscar Wilde, Beaudelaire… ou personaxes literarios e míticos: Ulises, Penélope, Adan, Lilith, Laertes, Hera, Robinson e Venres, Huckleberry find, Tom Sawyer, Sandokán, Kim, Miguel Strogoff, Lord Jim… A literatura é literatura mesmo cando non é “Pódese ser anfibio, non é literatura”
E XA MULLER, LIBERADA
As mulleres de Miro Villar son rebeldes, len, participan, actúan. Son a nai, ágrafa, Penélope que xa non espera. Muller ceiba “…Ergue indomable, libre, contra a farsa dos hábitos, o consuetudinario costume da obediencia.” É Lilith negando a inocencia ou Isadora Duncan que non se recoñece no espello. Unha máquina singer a coser as puntadas da historia.
UN CAMIÑO ENTRE IMSOMNIOS
O libro quero entendelo, antóllaseme, tamén, como unha xeira que vai desde o INSOMNIO I -poema 2 do libro- “…A resposta está na illa do insomnio que te acosa até deixarte seca, tal outono sen chuvia” ao INSOMNIO II -poema 31 e final- “Espertas na suor dun novo pesadelo na noite sen ruído de lúa impertinente e corren as formigas na cova dos teus ollos.” Para finalmente enfrontar o mundo “Respiras ben profundo, cómpre saír á vida”.
Eís a sentencia definitiva.
Déixovos xa coa palabra de Miro Villar, non sen antes lembravos a todos que…
cómpre saír á vida.
PACO SOUTO