Veño de publicar unha nova colaboración con QuepasanaCosta. Diario dixital da Costa da Morte, que dirixe Ubaldo Cerqueiro, desta volta para testemuñar a presenza da lingua galega no Programa de Festas de Cee celebradas en agosto de 1952, do que son coñecedor grazas ao bibliotecario José Ramón Rey Senra. Velaquí o texto que tamén se pode ler nesta ligazón.
Coplas populares na nosa lingua no Programa de Festas de Cee, agosto de 1952
Teño nas mans o exemplar do libro «Programa das Festas da Xunqueira de Cee (do 12 ao 16 de agosto de 2016)» que sempre me garda o meu caro amigo José Ramón Rey Senra, Licenciado en Xeografía e Historia e Técnico da Biblioteca Pública Municipal «Francisco Mayán», e sempre é unha delicia ler esa excelente e interesante sección da súa autoría que publica anualmente baixo o título «Historia Anecdótica de Cee a través dos Libros de actas do Pleno».
Desta volta, na súa compilación deste ano recolle unha síntese dos acordos plenarios máis importantes desde o 3 de febreiro de 1952 até o 29 de agosto de 1953. Pois ben, as sempre interesantes anotacións van acompañadas da reprodución dunha páxina do «Programa de Fiestas de La Junquera. Cee, agosto 1952» (segunda das imaxes) que deseguida chamou a miña atención.
Dunha banda por unha lembranza estritamente familiar xa que a Comisión de Festas do devandito ano está presidida polo meu avó materno, José Jesús González García (que finou en 1990 aos 85 anos), e que me sorprendeu, pois non había moito tempo que regresara de Bos Aires, onde estivera emigrado e na altura exercía como «Taxista de alquiler» .
Porén, o aspecto máis salientable do Programa de Festas de 1952 é a presenza de oito coplas en lingua galega, agrupadas de dúas en dúas, para introducir os actos festeiros de cada xornada. Velaquí os textos, anónimos como correspondería á literatura popular, mais que deberon ser escritos pola man dalguén, quizais o meu propio avó materno pois tras o seu pasamento entre os seus papeis apareceron algunhas coplas escritas da súa propia man, aínda que ningunha coincide coas publicadas. Reproduzo os versos ao pé da letra, cos seus castelanismos e as súas grallas ortográficas, mais que configuran un documento excepcional para o ano 1952.
Día 14. VÍSPORAS
As bombas tronan na praya
O resonar as campanas
A xente xa repompea
E bai chegando en manadas.
A nosa vila de Cée
Xa está toda preparada
Pra que a ningún forasteiro
Teña que faltarlles nada.
Día 15. O DÍA DA PATRONA
O quince… o romper o día
Xa se sente moitas risas
Romeiros que van chegando
Ouir as primeiras misas.
Vinde romeiriños vinde
A cumprir o vosa oferta
En visitando a Xunqueira…
Dempois quedades a festa.
Día 17*. O OUTRO DÍA
(*co erro evidente dos tipógrafos)
O outro día, da Patrona
Acuden moitos romeiros
O Glorioso de S. Roque
Tamén ten os teus dereitos.
Oxe po la media noite
E esto e tradicional
Non queda ningen na-casa
Todos van o festival.
Día 16*. ÚLTIMO DÍA
(*co erro evidente dos tipógrafos)
Ay oxe… árdello-eixo
Pra outra sábeo-Dios
Outras festas hasto-ano
No nos farán para nos.
Todo-los homes casados
Bailan ca sua muller
Pra decirlle as nosas festas
Hasto-ano si Dios quer.
Sobrancean algúns textos literarios máis, todos eles en castelán: «¡Hay que darle la derecha!», que asina en Santiago de Cuba, 1952 o emigrante ceés H. De López y López; «Campanas a vuelo» de Alfonso Reneses L. Brea; un texto asinado por «El Párroco de Cée» que inclúe outra copla na nosa lingua:
Todas as parroquias queren
algo mais o seu Patrón
Cée a sua Xunqueiriña
xa non ten comparación.
E aínda temos «El amor al terruño», asinado polo Dr. Francisco Mayán Fernández (De la Real Academia Gallega), foi membro correspondente, historiador de prestixio e que chegaría a ser tamén alcalde en Mondoñedo onde fixou a súa residencia nos seus últimos anos, en alternancia con Lugo, aínda que sempre adoitaba vir a Cee uns días de agosto até que a enfermidade llo impediu. O artigo está datado en «Villablino (León), mayo de 1952».
Finalmente «En un país de ensueño» que asina Baldomero Cores Trasmonte, na altura con 22 anos, que chegaría a ser profesor de socioloxía na Complutense, catedrático da mesma materia na Universidade de Porto Rico e letrado no Parlamento de Galicia, e quen foi tamén o último Cronista Oficial de Cee, alén escritor de obras ben interesantes, nomeadamente as biografías de Luís Porteiro Garea ou Ramón Suárez Picallo. Pouco tempo despois, en 1953 Baldomero Cores botaría andar a efémera revista Nemancos da que unicamente saíron tres números, os dous primeiros no ano citado e o terceiro e derradeiro en 1954.
Este Programa de Festas de 1952 complétase coa publicidade comercial, ben simpática para nós hoxe e consonte co espírito da época aquela que di: «Salon de baile. Se exige una estricta moralidad. Santiago Esmorís», e coa anecdótica presenza do galego nos nomes de dous establecementos muradáns que se anuncian, o bar «Meu» e «Tejidos Rosiña».
Este e moitos outros documentos de interese están ao dispór da cidadanía no Fondo Local que se creou na Biblioteca Pública Municipal «Francisco Mayán», por iniciativa de José Ramón Rey Senra, a quen moito lle agradecemos o seu labor e o seu asesoramento histórico.
crebas twitter
-
Artigos recentes
- «Os artigos literarios de Baldomero Cores Trasmonte no diario vespertino La Noche», en Grial 243
- Lectura no Pico Sacro do poema “Apuntamentos para unha «Alba de Groria»” no Roteiro polos espazos vitais e literarios de Castelao na Estrada
- Entender para vivir, un libro e un recital para lembrar a escritora coruñesa Luísa Villalta
- «Viaxe ao Norte de Alemaña e cidades da Hansa». As crónicas do xornalista e viaxeiro Xosé Ameixeiras
- «Reivindicación dun legado poético da Costa da Morte», artigo en Grial 242
Categorías
- Antoloxías
- Arte
- Autografías
- Banda deseñada
- Biografía
- Cinema
- Congresos
- Contos
- Documental
- Efemérides
- Encontros
- Ensaio
- Entrevistas
- Epistolarios
- Estudos literarios
- Exposicións
- Fotografía
- Gravacións
- Historia
- Humor
- Infantil
- Lendas e mitos
- Lingua
- Literatura medieval
- Manifestos
- Manuscritos
- Memoria Literaria
- Música
- Narrativa
- Obituarios
- Poesía
- Política
- Premios
- Presentacións
- Radio
- Recensións
- Roteiros
- Sen categorizar
- Teatro
- Televisión
- Tradicións
- Versións ou traducións
- Xornadas
- Xornalismo
Comentarios recentes
- Moita saúde, moita poesía e moita felicidade no 2024 | crebas.gal en Que a Terra che sexa leve, Pólvera
- “De rosa antiga” | Tirar do fío en Recensión a De rosa antiga. 50 anos de Poesía (1972–2022), de Helena Villar Janeiro, en Grial 237
- Recensión da antoloxía Ara do mar. Poesía a Fisterra, compilada por Alexandre Nerium, en Grial 232 | crebas.gal en Artigo en QPC (XCIII): A potencia simbólica do topónimo Fisterra
- Florencio Delgado en 12 ligazóns e 2 vídeos | A profa en Unha lectura de Galicia infinda, de Florencio Delgado Gurriarán
- «A Pontragha», un poema para o libro Chegadas, Saídas. O antigo camiño de ferro Santiago de Compostela – A Coruña, de Manuel Pazos Gómez | crebas.gal en «A Pontragha», un poema inédito na GaZeta (Revista de Agrupacións Poéticas de Base)
Histórico
- Novembro 2024 (1)
- Outubro 2024 (1)
- Setembro 2024 (1)
- Agosto 2024 (1)
- Xullo 2024 (3)
- Xuño 2024 (1)
- Maio 2024 (3)
- Marzo 2024 (1)
- Febreiro 2024 (1)
- Xaneiro 2024 (1)
- Decembro 2023 (2)
- Novembro 2023 (1)
- Outubro 2023 (3)
- Setembro 2023 (1)
- Agosto 2023 (3)
- Xullo 2023 (3)
- Xuño 2023 (1)
- Maio 2023 (1)
- Abril 2023 (1)
- Marzo 2023 (3)
- Xaneiro 2023 (2)
- Decembro 2022 (2)
- Novembro 2022 (1)
- Outubro 2022 (3)
- Setembro 2022 (2)
- Agosto 2022 (1)
- Xullo 2022 (4)
- Xuño 2022 (2)
- Maio 2022 (10)
- Abril 2022 (2)
- Marzo 2022 (1)
- Febreiro 2022 (4)
- Xaneiro 2022 (6)
- Decembro 2021 (2)
- Outubro 2021 (1)
- Setembro 2021 (3)
- Agosto 2021 (1)
- Xullo 2021 (4)
- Maio 2021 (2)
- Abril 2021 (1)
- Marzo 2021 (1)
- Febreiro 2021 (3)
- Xaneiro 2021 (6)
- Decembro 2020 (9)
- Novembro 2020 (8)
- Outubro 2020 (2)
- Setembro 2020 (3)
- Agosto 2020 (2)
- Xullo 2020 (3)
- Xuño 2020 (1)
- Maio 2020 (6)
- Abril 2020 (6)
- Marzo 2020 (5)
- Febreiro 2020 (1)
- Xaneiro 2020 (5)
- Decembro 2019 (3)
- Novembro 2019 (2)
- Outubro 2019 (6)
- Setembro 2019 (5)
- Agosto 2019 (3)
- Xullo 2019 (4)
- Xuño 2019 (2)
- Maio 2019 (6)
- Abril 2019 (5)
- Marzo 2019 (4)
- Febreiro 2019 (2)
- Xaneiro 2019 (6)
- Decembro 2018 (3)
- Novembro 2018 (3)
- Outubro 2018 (6)
- Setembro 2018 (6)
- Agosto 2018 (6)
- Xullo 2018 (8)
- Xuño 2018 (10)
- Maio 2018 (9)
- Abril 2018 (2)
- Marzo 2018 (11)
- Febreiro 2018 (5)
- Xaneiro 2018 (8)
- Decembro 2017 (4)
- Novembro 2017 (2)
- Outubro 2017 (7)
- Setembro 2017 (7)
- Agosto 2017 (13)
- Xullo 2017 (7)
- Xuño 2017 (6)
- Maio 2017 (6)
- Abril 2017 (6)
- Marzo 2017 (8)
- Febreiro 2017 (11)
- Xaneiro 2017 (5)
- Decembro 2016 (8)
- Novembro 2016 (7)
- Outubro 2016 (10)
- Setembro 2016 (12)
- Agosto 2016 (13)
- Xullo 2016 (7)
- Xuño 2016 (12)
- Maio 2016 (18)
- Abril 2016 (18)
- Marzo 2016 (9)
- Febreiro 2016 (15)
- Xaneiro 2016 (16)
- Decembro 2015 (11)
- Novembro 2015 (21)
- Outubro 2015 (7)
- Setembro 2015 (7)
- Agosto 2015 (2)
- Xullo 2015 (13)
- Xuño 2015 (5)
- Maio 2015 (13)
- Abril 2015 (17)
- Marzo 2015 (17)
- Febreiro 2015 (17)
- Xaneiro 2015 (8)
- Decembro 2014 (16)
- Novembro 2014 (4)
- Agosto 2014 (4)
- Xullo 2014 (3)
- Xuño 2014 (2)
- Maio 2014 (4)
- Abril 2014 (8)
- Marzo 2014 (8)
- Febreiro 2014 (20)
- Xaneiro 2014 (9)
- Decembro 2013 (18)
- Novembro 2013 (7)
- Outubro 2013 (15)
- Setembro 2013 (29)
- Agosto 2013 (13)
- Xullo 2013 (20)
- Xuño 2013 (9)
- Maio 2013 (19)
- Abril 2013 (25)
- Marzo 2013 (20)
- Febreiro 2013 (23)
- Xaneiro 2013 (22)
- Decembro 2012 (20)
- Novembro 2012 (12)
- Outubro 2012 (12)
- Setembro 2012 (16)
- Agosto 2012 (25)
- Xullo 2012 (26)
- Xuño 2012 (19)
- Maio 2012 (41)
- Abril 2012 (35)
- Marzo 2012 (38)
- Febreiro 2012 (34)
- Xaneiro 2012 (40)
- Decembro 2011 (39)
- Novembro 2011 (47)
- Outubro 2011 (43)
- Setembro 2011 (43)
- Agosto 2011 (34)
- Xullo 2011 (31)
- Xuño 2011 (3)
Meta