Outra das lecturas destes días foiche Cita en Fisterra (Xerais, 2011) do muradán Luís Rei Núñez, autor ao que sempre sigo con interese, tanto a súa obra poética coma a súa narrativa, entre os que salientarei tres libros fundamentais, Expediente Artieda, O señor Lugrís e a negra sombra e a monumental Monte Louro. Desta volta, malia estar incluída na colección Xerais Narrativa, a súa nova proposta non é unha novela e está máis próxima do caderno de viaxes ou de impresións sobre un territorio e a poboación que o habita. A lectura faise áxil e camiñamos onda o autor entre o lirismo e a mestura de sabedoría popular e erudición. Salientarei como mostra apenas dous fragmentos, velaquí o primeiro (páxinas 63 a 65) no que narra un encontro co poeta e amigo Alexandre Nerium, antes de visitar a lonxa fisterrá de Covadonga Carrasco e Xoán Creus e o polémico cemiterio de César Portela na fin do mundo.
«Estamos en Fisterra. Seica os viaxeiros do Norte, descoñecedores do latín, a chamaban Finster Stern: Escura Estrela. O amigo é o mariñeiro Francisco Manuel López Martínez, para a poesía Alexandre Nerium: o nome pola casa, os Alexandres fisterráns, e o apelido pola tribo castrexa que atoparon os romanos no Promontorium, os Nerium.
Nado en 1960, este Nerium empezou a ir ó mar de neniño, durante as vacacións escolares, ocupando praza de marmitón na motora familiar (de oito metros de eslora e bautizada como Beluca, hipocorístico dun nome moi da estirpe, Isabel). Nerium viviu unha adolescencia de bolseiro nos internados das universidades laborais de Cheste, onde cursou EXB entre outros 5.300 alumnos; A Coruña, onde fixo o BUP e o COU; e Xixón, onde iniciou a carreira de Empresariais (e dise “iniciou” porque aquilo non pasou dunha intentona á que seguiría outra, na alma máter compostelá e antes de casar, cunha filla en camiño).
Daquela convértese en mariñeiro do Beluca con todas as da lei. Así, durante unha boa porción de campañas traballa as artes de temporada. Isto é; no outono, as caceas de nasas para camarón e nécora e polbo; no inverno, os miños, unha rede fixa e de cor branca que se larga en baixos limpos, de area, e captura peixes planos; e na primavera e verán, o trasmallo, tamén fixo pero castaño, para fondos de pedra e moito argazo, onde colle pinto e maragota e robaliza; nesas estacións apracibles tamén se empregaban o xeito, as betas e o palangre, ou pincho.
Durou isto mentres a familia non vendeu o Beluca. A partir de aí, e durante outros quince anos, ía traballar como submarinista en apnea. Dedicado en exclusiva ó longueirón, esta clase de pesca, a pulmón, sufría moitos paróns durante o inverno e ese foi o tempo en que recuperou a poesía en serio. Daquilo sairían dous poemarios: Nocturnidade do sal e Vogar de couse. Son libros con palabras dos que non teñen libros, e reúnen poemas dos que el sabe de memoria cada verso, con cada sílaba, porque para algo someteu a escrita ás regras da rima e da métrica. Foron, ademais, a súa carta de presentación como custodio do fecundísimo léxico mariñeiro. E ben deitaron diso os membros da Real Academia Galega verdadeiramente interesados na ourivería da fala (o que exclúe a eses que nunca terán sete vogais, nin o son fricativo palatal, nin o nasal velar).
Reza, por exemplo, un dos quintetos encadeados que compoñen o Vogar de couse:
A nosa estirpe, vós, homes do mar que vindes
co peso dos barxáns por capear ó lonxe,
fartos de atalingar mouréns, de achicar dores,
de volver debagar canta avidez subsiste
enriba dos cuarteis dos temporais inortes.
-Non tes medo de que tanta facundia léxica poida facer os poemas demasiado herméticos? -obxecto, facéndome eco de pexas que terá escoitado ben veces. Pero a Nerium non lle torcen o pulso:
-Pode ser -recoñece-. Pero en síntoo coma unha misión, a miña misión na poesía.
Desa misión por veces culterana saen versos tan manuelantonianos coma este: “Levamos o crepúsculo tatuado nas cadernas.” E diso saíulle, estaba predestinado, o posto de capitán do Batallón Literario da Costa da Morte. Foi durante o treito final da vida do colectivo, entre maio do 96 e finais do 97 (e tamén no seu canto do cisne, cando aquel derradeiro recital de 1999 na galería Sargadelos de Santiago de Compostela).
Desde entón a hoxe foi diagnosticado como hipotenso e viuse na obriga de deixar o submarinismo. Iso conduciuno ó seu traballo actual como guía do museíño do mar, e das artes de pesca, que o pósito fisterrán montou na Casa da Guerra. Amósamo con fachenda, é certo, pero tamén agradece o cacho en que se vai dedicar a pasear comigo polo peirao e mais por unha lonxa de construción relativamente recente».
crebas twitter
-
Artigos recentes
- Lectura no Pico Sacro do poema “Apuntamentos para unha «Alba de Groria»” no Roteiro polos espazos vitais e literarios de Castelao na Estrada
- Entender para vivir, un libro e un recital para lembrar a escritora coruñesa Luísa Villalta
- «Viaxe ao Norte de Alemaña e cidades da Hansa». As crónicas do xornalista e viaxeiro Xosé Ameixeiras
- «Reivindicación dun legado poético da Costa da Morte», artigo en Grial 242
- Lanzamento da edición facsimilar de Estebo, de Xosé Lesta Meis, co estudo introdutorio “Unha voz crítica da emigración galega a Cuba” da miña autoría (Obra de libre descarga)
Categorías
- Antoloxías
- Arte
- Autografías
- Banda deseñada
- Biografía
- Cinema
- Congresos
- Contos
- Documental
- Efemérides
- Encontros
- Ensaio
- Entrevistas
- Epistolarios
- Estudos literarios
- Exposicións
- Fotografía
- Gravacións
- Historia
- Humor
- Infantil
- Lendas e mitos
- Lingua
- Literatura medieval
- Manifestos
- Manuscritos
- Memoria Literaria
- Música
- Narrativa
- Obituarios
- Poesía
- Política
- Premios
- Presentacións
- Radio
- Recensións
- Roteiros
- Sen categorizar
- Teatro
- Televisión
- Tradicións
- Versións ou traducións
- Xornadas
- Xornalismo
Comentarios recentes
- Moita saúde, moita poesía e moita felicidade no 2024 | crebas.gal en Que a Terra che sexa leve, Pólvera
- “De rosa antiga” | Tirar do fío en Recensión a De rosa antiga. 50 anos de Poesía (1972–2022), de Helena Villar Janeiro, en Grial 237
- Recensión da antoloxía Ara do mar. Poesía a Fisterra, compilada por Alexandre Nerium, en Grial 232 | crebas.gal en Artigo en QPC (XCIII): A potencia simbólica do topónimo Fisterra
- Florencio Delgado en 12 ligazóns e 2 vídeos | A profa en Unha lectura de Galicia infinda, de Florencio Delgado Gurriarán
- «A Pontragha», un poema para o libro Chegadas, Saídas. O antigo camiño de ferro Santiago de Compostela – A Coruña, de Manuel Pazos Gómez | crebas.gal en «A Pontragha», un poema inédito na GaZeta (Revista de Agrupacións Poéticas de Base)
Histórico
- Outubro 2024 (1)
- Setembro 2024 (1)
- Agosto 2024 (1)
- Xullo 2024 (3)
- Xuño 2024 (1)
- Maio 2024 (3)
- Marzo 2024 (1)
- Febreiro 2024 (1)
- Xaneiro 2024 (1)
- Decembro 2023 (2)
- Novembro 2023 (1)
- Outubro 2023 (3)
- Setembro 2023 (1)
- Agosto 2023 (3)
- Xullo 2023 (3)
- Xuño 2023 (1)
- Maio 2023 (1)
- Abril 2023 (1)
- Marzo 2023 (3)
- Xaneiro 2023 (2)
- Decembro 2022 (2)
- Novembro 2022 (1)
- Outubro 2022 (3)
- Setembro 2022 (2)
- Agosto 2022 (1)
- Xullo 2022 (4)
- Xuño 2022 (2)
- Maio 2022 (10)
- Abril 2022 (2)
- Marzo 2022 (1)
- Febreiro 2022 (4)
- Xaneiro 2022 (6)
- Decembro 2021 (2)
- Outubro 2021 (1)
- Setembro 2021 (3)
- Agosto 2021 (1)
- Xullo 2021 (4)
- Maio 2021 (2)
- Abril 2021 (1)
- Marzo 2021 (1)
- Febreiro 2021 (3)
- Xaneiro 2021 (6)
- Decembro 2020 (9)
- Novembro 2020 (8)
- Outubro 2020 (2)
- Setembro 2020 (3)
- Agosto 2020 (2)
- Xullo 2020 (3)
- Xuño 2020 (1)
- Maio 2020 (6)
- Abril 2020 (6)
- Marzo 2020 (5)
- Febreiro 2020 (1)
- Xaneiro 2020 (5)
- Decembro 2019 (3)
- Novembro 2019 (2)
- Outubro 2019 (6)
- Setembro 2019 (5)
- Agosto 2019 (3)
- Xullo 2019 (4)
- Xuño 2019 (2)
- Maio 2019 (6)
- Abril 2019 (5)
- Marzo 2019 (4)
- Febreiro 2019 (2)
- Xaneiro 2019 (6)
- Decembro 2018 (3)
- Novembro 2018 (3)
- Outubro 2018 (6)
- Setembro 2018 (6)
- Agosto 2018 (6)
- Xullo 2018 (8)
- Xuño 2018 (10)
- Maio 2018 (9)
- Abril 2018 (2)
- Marzo 2018 (11)
- Febreiro 2018 (5)
- Xaneiro 2018 (8)
- Decembro 2017 (4)
- Novembro 2017 (2)
- Outubro 2017 (7)
- Setembro 2017 (7)
- Agosto 2017 (13)
- Xullo 2017 (7)
- Xuño 2017 (6)
- Maio 2017 (6)
- Abril 2017 (6)
- Marzo 2017 (8)
- Febreiro 2017 (11)
- Xaneiro 2017 (5)
- Decembro 2016 (8)
- Novembro 2016 (7)
- Outubro 2016 (10)
- Setembro 2016 (12)
- Agosto 2016 (13)
- Xullo 2016 (7)
- Xuño 2016 (12)
- Maio 2016 (18)
- Abril 2016 (18)
- Marzo 2016 (9)
- Febreiro 2016 (15)
- Xaneiro 2016 (16)
- Decembro 2015 (11)
- Novembro 2015 (21)
- Outubro 2015 (7)
- Setembro 2015 (7)
- Agosto 2015 (2)
- Xullo 2015 (13)
- Xuño 2015 (5)
- Maio 2015 (13)
- Abril 2015 (17)
- Marzo 2015 (17)
- Febreiro 2015 (17)
- Xaneiro 2015 (8)
- Decembro 2014 (16)
- Novembro 2014 (4)
- Agosto 2014 (4)
- Xullo 2014 (3)
- Xuño 2014 (2)
- Maio 2014 (4)
- Abril 2014 (8)
- Marzo 2014 (8)
- Febreiro 2014 (20)
- Xaneiro 2014 (9)
- Decembro 2013 (18)
- Novembro 2013 (7)
- Outubro 2013 (15)
- Setembro 2013 (29)
- Agosto 2013 (13)
- Xullo 2013 (20)
- Xuño 2013 (9)
- Maio 2013 (19)
- Abril 2013 (25)
- Marzo 2013 (20)
- Febreiro 2013 (23)
- Xaneiro 2013 (22)
- Decembro 2012 (20)
- Novembro 2012 (12)
- Outubro 2012 (12)
- Setembro 2012 (16)
- Agosto 2012 (25)
- Xullo 2012 (26)
- Xuño 2012 (19)
- Maio 2012 (41)
- Abril 2012 (35)
- Marzo 2012 (38)
- Febreiro 2012 (34)
- Xaneiro 2012 (40)
- Decembro 2011 (39)
- Novembro 2011 (47)
- Outubro 2011 (43)
- Setembro 2011 (43)
- Agosto 2011 (34)
- Xullo 2011 (31)
- Xuño 2011 (3)
Meta
Pingback: «Cita en Fisterra»: lirismo, erudición e sabedoría popular. Anotación de Miro Villar sobre o libro de Luís Rei Núñez | Xerais