«Sachadoras» de Antón Zapata García en Ocho siglos de poesía gallega. Antología bilingüe (1972), edición de Carmen Martín Gaite e Andrés Ruiz Tarazona


Por volta de 1971 prodúcese un fito na bibliografía de Antón Zapata García (Laxe, 1886 – Bos Aires, 1953) ao ser recoñecida a súa obra coa inclusión do poema «Sachadoras» na célebre Ocho siglos de poesía gallega. Antología bilingüe (Madrid: Alianza editorial. 344-347), preparada por Carmen Martín Gaite e Andrés Ruiz Tarazona. O texto vai acompañado dunha versión en castelán, intitulada «Escardadoras», da que non se indica a autoría, aínda que ben puidera ser de calquera dos dous antólogos.
Na miña Tese de Doutoramento, A poesía galega de Antón Zapata García. Edición e estudo, datei a monumental compilación realizada por Carmen Martín Gaite e Andrés Ruiz Tarazona en 1971, porén no ISBN a ficha desta obra sinala que a 1ª edición foi en xaneiro do 1972.
Velaquí o soneto que dalgún xeito canonizou a Antón Zapata entre a elite da poesía galega. Ofrezo o orixinal, incluído no seu libro A roseira da soidade (1954) e publicado pouco antes na diáspora en Mundo Gallego, Revista de Galicia en América, Bos Aires, nº 2, xaneiro de 1952. E deseguida vai a posterior versión castelá.
SACHADORAS
DOBRADAS sobre a terra as rexas sachadoras,
relembran da arte helénica as crásicas auroras:
enxebres e lanzales —deidás de Nai Galega—,
talmente son estautas viventes de alma grega.
Côs sachos apreixados, sachando os milleirales
—decrúa, cava, arrendo—, ou tenros patacales,
con rhitmo relixioso e amor, fan a laboura,
namentres o sol íñeo as súas dermes doura,
e a terra ben molida no seu redor levanta
un leve fumo ruzo, e a bris nas follas canta
loubanzas e lelías âs liñas ben dereitas
de millos e patacas de próvidas colleitas,
¡pra que nas feras nuites das crúas invernías
non morran as espranzas nin fuxan as legrías!…
ESCARDADORAS
Dobladas hacia la tierra, las recias escardadoras
recuerdan del arte helénico las clásicas auroras,
genuinas y gentiles diosas de madre gallega,
son cual estatuas vivientes con alma griega.
El azadón en mano, escardando maizales
—escarba, cava, aprisa— los tiernos patatales
con ritmo religioso y con amor se afanan,
mientras los ígneos rayos su piel pone dorada,
y la tierra, ya blanda, humo cano levanta
mientras la brisa suave entre las hojas canta
loores y estribillos a las líneas derechas
de maíz y patatas de ubérrimas cosechas.
¡para que en esas noches tan largas y tan crudas
no muera la esperanza ni la alegría huya!

Esta entrada foi publicada en Antoloxías, Poesía. Garda a ligazón permanente.