Presentación en Muxía da novela de X. H. Rivadulla Corcón, O noso amor será eterno (II)


E o texto da miña intervención continúa e remata desta maneira:
E para min, xa non coma escritor senón coma lector, é moi importante a metaliteratura, pois nesta novela fálase e moito de literatura. Xa mentamos a coincidencia con López Abente á hora de ficcionar a lenda da Buserana, que desta volta o misterioso personaxe de Buserán vaille narrar ao vello mariñeiro. E Abente tamén vai ser o apelido do doutor que atende na vila e temos que lembrar que o mariñeiro Ramón como lle sucedera a Abente vai enviuvar axiña.
E están os versos de Uxío Novoneira “a forza do noso amor non pode ser inútil” que se converten xunto cos que lle dan título á novela na forza centrípeta que move o mundo dos personaxes. Ou os que o propio poeta do Courel dedicou á morte de Amador e Daniel, dous obreiros abatidos pola policía no Ferrol de 1972. E o vello mariñeiro tamén é lector dunha “edición moi sobada de Longa noite de pedra de Celso Emilio Ferreiro”.
Apráceme moito, gústame que os libros aparezan coma agasallos como o que lle fai Rocío ao mariñeiro Ramón o día do seu aniversario, antes de se converter nunha data tráxica para os dous amantes, cando ela consegue un libro anónimo sobre conxuros e ritos máxicos intitulado Gran libro de San Cipriano ou o tesouro do feiticeiro que Ramón lera nunha biblioteca pública en Lisboa e do que tratara de atopar un exemplar nalgunha libraría e nunca o conseguira. E o vello mariñeiro sempre atopa un anaco de tempo para ler este libro e tamén outros, ou para sentirse como Alicia, do outro lado do espello.
Tamén me aprace a presenza gorentosa da gastronomía: desde a receita dunha caldeirada de maragota acompañada dun viño do Rosal que nos ofrece nunha das escenas o vello mariñeiro até o café que lle gustaba ao xeito cunqueiriano “quente como o inferno e doce como os anxos” ou unha receita sinxela cando o protagonista fritiu unhas xardas e dinos Corcón “o sabor case doce da xarda e o amargo da cervexa negra era unha mestura case poética”. Concordo totalmente. E mesmo sabores estraños, coma cando Eduardo o Rata ofrécese a cociñar a carne dunha buguina, despois de a meter varios días en vinagre para lle quitar o cheiro. Ou cando se nos fai case unha teoría do mellor que resulta o whisky irlandés fronte ao escocés, máis coñecido, ou cando baixan unha botella de ron, coma os piratas.
E non falta por suposto a recolla etnográfica do mundo mariñeiro, das manobras da navegación e das tarefas vencelladas ao palangre que se fan en alta mar, a bordo do Rocío (pois o barco leva o nome da muller de Ramón) e tamén en terra, como a poxa do peixe: “os compradores situábanse en torno ás caixas e comezou a riola de números descendentes ata que algún comprador fixo o sinal de se quedar co lote ao prezo que nese intre marcaba o poxador” e tamén a loita arriscada dos percebeiros aparece narrada nalgures. Ou incluso os nomes das embarcacións, que eu non sei se serán reais ou non, como o “Coiote” ou o “Praia de Cuño” (velaí un preciso parágrafo da páxina 109), ou dos taberneiros como Eduardo o Rata. E tamén os naufraxios, que son a cerna dun dos episodios, e as crebas, malia non facer uso da palabra, na páxina 32 fálasenos dunha chea de obxectos que o vello mariñeiro fora recollendo do mar.. e tamén doutros que subiran mallados no aparello. Aínda que non só aparecen as tarfeas asociadas ao mundo dos “pescos”, pois tamén hai referencias ás feiras e os mercados que traían aos labregos da comarca até a vila en determinados días. Todo un fresco pictórico, pois, para enterdermos a vida nunha vila afastada como Muxía. E a música dos palillos á hora de faceren o encaixe. Curiosamente aquí Corcón non optou por manter a forma nosa dialectal, panillos e panilleiras, que aparece nos versos de López Abente, de Xervasio Paz Lestón ou do laxense Antón Zapata García.
E por último tamén desfrutei da banda sonora coa que se pode ler esta libro, pois o vello mariñeiro escoita moita música, da chamada canción de autor, como “Los ejes de mi carreta” ou “El alazán” de Atahualpa Yupanqui, a segunda interpretada na voz de María Dolores Pradera, as célebres e míticas “Te recuerdo Amanda” de Víctor Jara e o poema “Palabras para Julia” de José Agustín Goytisolo, interpretado por Paco Ibáñez, ou tamén cando escoita música de Portugal do Zeca Afonso.
A novela, que se podería definir coma unha historia moderna de feitío clásico, está escrita en breves capítulos que fan áxil o ritmo da lectura, nos que tamén hai lugar para a linguaxe poética, non só polas cantigas, os versos e as cancións, senón tamén por fragmentos coma este: “A moza era máis nova, fermosa como a pel dos sargos acabados de pescar”, onde se revela o Corcón poeta.
E remato cunha das reflexións filosóficas que podemos atopar no libro e que me parece sublime para entendérmonos a necesaria conservación dos recursos mariños: “O mar é por definición xeneroso, dá a cambio de nada. A terra, porén, case sempre pide algo antes para dar despois. Este aserto encerra unha reflexión necesaria: ao mar tamén habería que lle dar algo para que un día non canse de darnos tanto e, de feito, hoxe xa dá menos do que nos daba hai anos”.

Esta entrada foi publicada en Infantil, Lendas e mitos, Música, Narrativa, Presentacións. Garda a ligazón permanente.