A Virxe do Carme, patroa dos mariñeiros, nun poema de Antón Zapata

(Laxe, circa 1964)
A Virxe do Carme é a patroa dos mariñeiros e adoita celebrarse o 16 de xullo, porén en moitas localidades costeiras varía a data para unha maior repercusión.
Da súa veneración nas vilas mariñeiras fala o poema «Mariña de inverno» de Antón Zapata García (Laxe, 26 de febreiro de 1886 – Bos Aires, 20 de xuño de 1953) que se publicou no seu único libro A roseira da soidade (1954), aínda que xa aparecera unha primeira versión na revista Alborada, Revista da ABC Partido de Corcubión en Bos Aires (nº 30, xaneiro de 1928) onde se intitula «Mariña D’Inverno» e vai acompañado do debuxo dunha gaivota no mar, sen asinar, e indica despois do título (Pra ALBORADA). Tamén coñecemos unha copia mecanografada que lle foi enviada a Filgueira Valverde para a súa fanada Escolma de poesía consultada, de 1936, e que recuperaron aínda hai pouco os profesores Ana Acuña e Xesús Alonso Montero, co título XOSÉ FILGUEIRA VALVERDE. Os poetas galegos (1936). Antoloxía consultada, Museo de Pontevedra, 2008).
Na actualidade, a Virxe do Carme celébrase en Laxe o 17 de agosto, cunha procesión marítima pola ría, presidida por unha das tradicións máis populares, “O Simulacro do Naufraxio”, creada en 1962 por iniciativa do mariñeiro Avelino Lema Santos que se inspirou nunha festa de San Juán do Perú.
O poema de Antón Zapata narra unha forte maresía na costa de Laxe, na altura sen os actuais espigóns que abrigan o peirao, e que vai provocar a invocación da Virxe.
MARIÑA DE INVERNO
UNHA forte maresía
canta o «Requiescant in Pace»
â colleita dos tesouros
das traíñas e o palangre.
5 Dormen as lanchas peixeiras
sóbor dos brancos praiales,
semellantes a gaivotas
que de voiar acougasen.
Con olgas i-escorreadas
10 arranxa o mar un bô traxe,
e guinda, pol-os coídos,
febras, lixos e retales.
Tremen os pinos da costa
non sômente coa friaxe,
15 senón pol-a côr das redes
que lles pidiron encasque.
Fuxíndolle â travesía
—do mouro monte ao socaire—,
mantén os fornos acesos
20 un barudo trasatrante,
no que arrabuñan os tombos
e, rosmadores, esnácanse,
posta, no pao trinquete,
branca bandeira arelante…
25 Choran no porto as mulleres,
pregando â Virxe do Carme…;
e, abordo de unha buceta,
seis pescos van arriscarse
pol-os do barco estranxeiro
30 que ollan a morte dediante…
¡os ollos postos na terra
e relembrando aos seus lares!…
A triste seirán xa morre
aterecida e sin sangue,
35 envolta en forte saravia
que comenza a debullarse…
…Todo son berros e choros
por toda a costa de Laxe…
¡A maresía, namentres,
40 canta o «Requiescant in pace»!…