«A Bretemada de Gonzalo López Abente», artigo de Xurxo Martínez González

O filólogo Xurxo Martínez González, de quen vimos de ler o seu recente e brillante estudo Luís Soto Fernández. A xeira pola unidade galega (Xerais, 2011), vén de publicar na páxina literaria letraenobras un interesante artigo sobre o libro Bretemada de Gonzalo López Abente, editado por Alvarellos e pola propia Fundación, que este sábado tamén presentou publicamente en Muxía a súa fiestra ao mundo: www.lopezabente.org
Deseguida reproducimos o devandito texto:
«A Bretemada de Gonzalo López Abente»
Un artigo de Xurxo Martínez González
Un poemario inédito co título Bretemada. Eis a herdanza que nos legou o muxián Gonzalo López Abente. Estaba, seguramente, artellado para publicarse en vida pero non foi deica o pasado ano cando mirou a luz do Atlántico, nesa cativa insua que semella a poza dunha fontela de terra.
O meu primeiro contacto coa súa lírica (nunha escolma que non lembro) veu motivado por ser un poeta do mar. Pero non é como Manuel Antonio aínda que ambos fosen vates nacionalistas nados en vilas mariñeiras. As novas correntes estéticas non fascinaron o poeta muxián. Se cadra hai un peso xeracional (nacera en 1878).
Por esta última razón situamos a López Abente como un poeta da tríade das Irmandades da Fala, xunto a Victoriano Taibo e Ramón Cabanillas. Convertéranse no coro do nacionalismo galego que agromaba dispersamente polos recunchos da nación. Participaron activamente nas primeiras expresións artísticas: teatro, recitais, homenaxes…
A súa lírica ten un fondo eco pondalián. Eran familiares lonxanos. Nesta Bretemada sentimos o ton épico e unha longuísima loa á loita pola liberdade de Galiza, patria encarnada no propio título. Mais tamén é un escritor costumista e humanista. Poderíamos dicir, con todo tipo de precaucións, que é bebedor do paisaxismo mais no canto de monte temos mar. Sería un exemplo de paisaxismo marítimo.
Non agocharei unha íntima relación da súa poesía comigo: en Muxía foi compañeiro de traballo e amigo do meu avó materno. O seu nome ten saído nas conversas familiares. Agora voga nunha cabotaxe pola memoria.